Có lẽ Jose Mourinho không hề tham lam khi đề xuất lên BLĐ Chelsea chiêu mộ Paul Pogba từ Juventus. Chứng kiến màn trình diễn của Fabregas trong tháng 8, rõ ràng đòi hỏi của chiến lược gia người Bồ là có cơ sở. Nhất lại là khi ngay cả Nemanja Matic cũng tỏ ra thiếu vững chãi hơn hẳn, còn Ruben Loftus-Cheek thì chỉ ở mức tiềm năng.

Đó thật sự là một điều đáng ngạc nhiên, nếu nhớ lại rằng chỉ cách đây 1 năm, đoàn quân của Mourinho đã khởi đầu mùa 2014/15 mạnh mẽ đến thế nào, với phong độ siêu hạng của Fabregas.

Sự khác biệt giữa Fabregas của đầu mùa trước và đầu mùa này giống như trời và vực. Cùng thời điểm này mùa 2014/15, Cesc đã có được 6 pha kiến tạo thành bàn, nhưng sau 4 vòng đầu của mùa 2015/16, số lần kiến tạo của anh là con số 0 tròn trĩnh.

Có người cho rằng không nên đổ hết lỗi lên đầu Fabregas, bởi không chỉ một mình anh đang xuống dốc thảm hại. Eden Hazard, Diego Costa, Matic, John Terry và Branislav Ivanovic cũng không còn là chính họ của 1 năm về trước. Nhưng nhìn rộng hơn, đà sa sút của tiền vệ người Tây Ban Nha đã bắt đầu từ cuối mùa trước, và điều này chắc chắn cần một câu trả lời.

Vai trò của Fabregas trong hàng tiền vệ Chelsea thì đã có rất nhiều ý kiến phân tích. Việc Mourinho bố trí anh đá tiền vệ trung tâm cùng Matic luôn khiến nhiệm vụ của cầu thủ người Serbia nặng gấp đôi.

Trong trận mở màn với Swansea, số lần tắc bóng và đánh chặn của Fabregas đều là 0, và kể từ đó có cảm tưởng như bất kì ai cũng có thể vượt qua được nơi tiền vệ người Tây Ban Nha trấn giữ. David Silva đã làm thế trong trận gặp Chelsea tại Etihad, và hàng công West Brom cũng không ít lần khiến cho Fabregas trông giống như một gã bù nhìn vô hại.

Song song với việc khiến Cesc bộc lộ những điểm yếu, vai trò đá lùi còn làm hạn chế ưu điểm của tiền vệ người Tây Ban Nha. Cựu thủ quân Arsenal có xu hướng dâng cao lên 1/3 sân đối phương hơn là lùi sâu kiến tạo và điều tiết nhịp độ. Fabregas hay nhất khi có bóng ở gần vòng cấm, nơi khả năng chuyền bóng và những cú sút xa của anh được phát huy tối đa.

Sau trận thua Crystal Palace cuối tuần trước, Mourinho có nói đại ý về một cầu thủ đã thực sự khiến ông khó chịu: “Tôi phải tự trách mình vì không thay cậu ấy, mà lại cho cậu ta đá đủ 90 phút”.

Trong chương trình Match of the Day, Ruud Gullit cho rằng nhân vật bí ẩn Mourinho nói tới là Ivanovic, người đã bị quay cho chóng mặt bởi sức mạnh và tốc độ của Bakary Sako. Có thể huyền thoại người Hà Land đã đúng, nhưng cũng có thể Mourinho ám chỉ về hàng tiền vệ nhiều hơn.

Mong muốn của Mourinho là xây dựng những đội bóng với 2 cầu thủ đẳng cấp cho mỗi vị trí, nhưng trớ trêu thay, chỉ 24 giờ sau khi “Người đặc biệt” buộc phải thay một Loftus-Cheek mỏng manh vào sân, màn tỏa sáng của học trò cũ Oriol Romeu trong màu áo Southampton trước Norwich City chắc hẳn khiến ông phải nuối tiếc.

Đà sa sút của Fabregas trùng hợp với thời điểm Chelsea thay đổi lối chơi, từ tấn công áp đảo sang phòng ngự thực dụng. Là một cầu thủ quá giàu kỹ thuật nhưng lại quá thiếu thể lực, Cesc chỉ có thể thích hợp với một phong cách chơi, và khi không được chơi theo phong cách ấy, anh sẽ không thể tỏa sáng.

Hãy so sánh Fabregas với một số cựu tiền vệ Chelsea: Michael Essien nổi tiếng với những pha tắc bóng sấm sét, nhưng cũng biết cách dâng cao mạnh mẽ khi The Blues cần tấn công; Michael Ballack và Frank Lampard vừa có khả năng chuyền dài – sút xa, lại vừa biết cách điều tiết nhịp độ, và cũng không hề kém trong những pha đối mặt.

Fabregas có thể tài năng hơn cả 3 cái tên kể trên, nhưng lại ít linh động hơn cả. Anh đã thành công ở Arsenal, một đội bóng chơi tấn công đẹp mắt hơn Chelsea nhiều, nhưng câu hỏi đặt ra là liệu “Pháo thủ” có thể đạt tới đỉnh cao với một cầu thủ chỉ có thể chơi theo một kiểu như thế?

Trước nay, Mourinho luôn thành công với 2 lựa chọn ở tuyến giữa, từ Essien, Ballack, Lampard, Claude Makelele, Sulley Muntari, Thiago Motta, Esteban Cambiasso cho tới Sami Khedria và Xabi Alonso. Họ đều là tổng hòa của thể lực và tính bền bỉ.

Maniche, Lassana Diarra và Essien là những “chiến binh” được Mourinho ưa thích nhất. “Người đặc biệt” cũng từng tin dùng Christian Chivu, Javier Zanetti và Pepe cho vị trí đánh chặn trước hàng thủ. Trái lại, những cá nhân thiên về kĩ thuật kiểu như Mesut Oezil, Wesley Sneijder và Joe Cole đều ít được Mourinho sử dụng ở trung lộ mà được đẩy ra cánh.

Trong 10 năm làm HLV, ông chỉ có một ngoại lệ duy nhất không bị đặt nặng yếu tố thể lực, đó là Luka Modric. Nhưng ngay cả cầu thủ người Croatia cũng không đảm bảo được suất đá chính, hoặc phải chơi trong một vai trò khác với sở trường tiền vệ trung tâm.

Riêng trường hợp Fabregas, có thể Mourinho kỳ vọng khả năng phòng ngự của “con quái vật” Matic bên cạnh sẽ hỗ trợ anh. Trong một năm và ở một giải đấu (ngoại hạng Anh), ông đã đúng. Nhưng tới giờ, khi Matic không còn duy trì được phong độ, hàng thủ Chelsea bỗng chốc trở nên yếu ớt đến đáng thương.