Kể từ khi đưa Porto lên ngôi vô địch UEFA Cup rồi Champions League cách đây một thập kỷ, Mourinho đã được đánh giá cao ở tài sử dụng nhân sự và chiến thuật. Trong đó, khả năng xoay chuyển cục diện trận đấu từ việc điều chỉnh nhân sự ở mỗi trận đấu cụ thể là đặc điểm nổi trội của chiến lược gia người Bồ. Và điều này được nâng lên thành nghệ thuật trong những năm tháng Mourinho dẫn dắt Chelsea, Inter và Real Madrid.

Có thể nói, đếm không xuể những trận đấu mà Mourinho thay người một cách tài tình, giúp đội bóng của mình giành chiến thắng một cách ngoạn mục. Gần nhất chính là trận thắng Man United 2-1 ở tứ kết Champions League mùa trước. Chỉ đúng 7 phút sau khi Modric vào thay Arbeloa, tiền vệ người Croatia đã ghi bàn tuyệt đẹp giúp Bầy kền kền đánh bại Quỷ đỏ ngay tại Old Trafford. Trước đó là trận đấu thần kỳ tại bán kết lượt về Champions League gặp Barca ngay tại Nou Camp, khi Mourinho còn dẫn dắt Inter...


Song, kể từ khi trở lại Chelsea, Mourinho chưa một lần "thi triển" thành công tuyệt kỹ này. Thậm chí, sau 5 trận ngồi trên băng ghế chỉ đạo của The Blues, "người đặc biệt" còn có dấu hiệu "loạn đao pháp" trong việc sử dụng nhân sự.

Trận chính thức đầu tiên dẫn dắt Chelsea là trận gặp Bayern ở Siêu cúp châu Âu 2013. Trận này, Chelsea của Mourinho chơi cực kỳ hợp lý trước nhà ĐKVĐ Champions League. Tuy nhiên, những điều chỉnh nhân sự của Mourinho trong trận đấu không để lại dấu ấn. Chính cầu thủ vào thay người Lukaku còn là nhân tố khiến Chelsea ngậm ngùi nhìn Bayern giành chức vô địch sau khi thất bại trên chấm 11m.

Ở trận gặp M.U tại vòng 3 Premier League, một lần nữa, Mourinho không thể thay đổi cục diện trận đấu bằng "vũ khí đặc biệt" của mình. Dù sử dụng hết quyền thay người với việc Torres vào thay De Bruyne, Obi Mikel và Azplicueta lần lượt thế chỗ của Schuerrle và Hazard, song Mourinho vẫn không thay đổi được cục diện trên sân. Trận này Chelsea rời sân Old Trafford với tỷ số hòa không bàn thắng.

Trận đấu đêm thứ Bảy tuần trước gặp Everton có lẽ là trận đấu Mourinho đáng quên nhất kể từ ngày tái ngộ Chelsea. Không phủ nhận, đội bóng dưới sự chỉ đạo của "Người đặc biệt" vẫn chơi rất mạnh mẽ. Có điều kết quả chung cuộc lại không như mong muốn khi The Blues thất bại chung cuộc 0-1 sau pha làm bàn duy nhất của Naismith bên phía Everton.


Càng thất vọng hơn khi những con bài chiến thuật mà Mourinho tung vào sân gây thất vọng lớn. Nhìn Mourinho thỉnh thoảng lại cau có trên băng ghế chỉ đạo của Chelsea tại Goodison Park, khi chứng kiến Torres rồi Oscar xử lý bóng lóng ngóng và bỏ lỡ những tình huống tấn công của Chelsea, có cảm giác "người đặc biệt" đã không còn đặc biệt nữa.

Mùa giải 2013/14 mới bắt đầu, nhưng Chelsea đang bộc lộ khá nhiều nhược điểm, từ nhân sự đến lối chơi. Ở góc độ cá nhân Mourinho, dường như chính HLV này cũng không còn tinh tường và thiếu tỉnh táo trong những trận đấu cụ thể. Bằng chứng là việc tung một cầu thủ đã không còn cảm giác bóng như Torres vào sân cho thấy sự "bối rối" của chính HLV này...

Nhìn lại những trận thay người đỉnh cao của Mourinho

+ 6/3/2013 M.U 1-2 Real Madrid (Champions League 2012/13)
Đây chính là trận đấu đáng xem nhất tại vòng 1/8 Champions League mùa giải vừa qua. Sau khi để M.U cầm hòa 1-1 tại Bernabeu, tưởng như Real của Mou sẽ bị loại, nhất là ở trận lượt về M.U là đội mở tỉ số trước (Ramos đá phản lưới). Nhưng 2 bàn thắng của Modric và Ronaldo đã giúp Real Madrid lội ngược dòng để giành quyền vào tứ kết.

+ 26/11/2006: M.U 1-1 Chelsea (Premier League 2005/06)
Phải thi đấu trên sân Old Trafford của M.U, nhưng Mourinho và các học trò đã chơi cực kỳ hợp lý. Saha là người mở tỉ số (phút 29) đưa M.U vượt lên dẫn trước, nhưng Carvalho sau đó giúp Chelsea có được 1 điểm với pha làm bàn ở phút 69. Trận này, 3 sự điều chỉnh của Mourinho với Jarosik, Joe Cole và Eidur Gudjohnsen giúp Chelsea có hiệp 2 cực kỳ chắc chắn.

+ 10/5/2005: M.U 1-3 Chelsea (Premier League 2004/05)
Đây là trận đấu ở vòng 37 và chức vô địch đã thuộc về Chelsea từ trước, nhưng vẫn không kém phần hấp dẫn bởi yếu tố danh dự. Nistelrooy sớm mở tỉ số cho M.U (phút 7), nhưng đúng là ở mùa giải năm đó Chelsea quá mạnh so với phần còn lại. Các bàn thắng của Tiago (phút 17), Gudjohnsen (phút 61), Joe Cole (phút 82) giúp The Blues lội ngược dòng ngay tại Old Trafford. Kết thúc mùa giải 2004/05, Chelsea vô địch với số điểm kỉ lục 95.

+ 26/1/2005: M.U 1-2 Chelsea (Carling Cup)
Đây chính là trận đấu đầu tiên Mourinho dẫn dắt Chelsea tới Old Trafford ở bán kết Carling Cup (2 đội hòa 0-0 tại Stamford Bridge). Lampard mở tỉ số cho Chelsea (phút 29), Giggs đưa trận đấu về vạch xuất phát (phút 67), nhưng sự xuất sắc của Damien Duff đã giúp The Blues giành chiến thắng chung cuộc 2-1 để lọt vào chung kết (sau đó vô địch).

+ 9/3/2004: M.U 1-1 Porto (Champions League 2002/03)
Đây có lẽ là trận đấu đáng nhớ nhất trong sự nghiệp của Mourinho. Từ một HLV không được nhiều người biết đến, với kết quả hòa 1-1 ngay tại Old Trafford (Scholes mở tỉ số ở phút 32, Costinha gỡ hòa phút 90), Porto của Mou đã vượt qua M.U của Sir Alex để giành quyền vào tứ kết (do thắng 2-1 ở lượt đi) và sau đó giành chức vô địch. Chắc chắn, các Manucians vẫn chưa thể quên được hình ảnh Mourinho ăn mừng như điên dại trên đường pitch và gương mặt “chết điếng” của Sir Alex.