Người ta gọi TBN là “Vua vòng loại”, chứ không bao giờ xem đấy là ứng viên vô địch ở EURO, World Cup. Sẽ không có gì đáng ngạc nhiên nếu như đấy chỉ là nền bóng đá tầm thường. Đằng này, chẳng ai dám xem thường bóng đá TBN.

Sự mờ nhạt của ĐTQG trong một nền bóng đá nổi tiếng TBN trở thành đề tài thú vị cho giới nghiên cứu lịch sử bóng đá. Có một câu trả lời đáng chú ý: vì tính vùng miền trong làng bóng TBN quá cao nên ĐTQG không được đặc biệt quan tâm như ở những nơi khác.

Đôi khi các cây bút xứ Catalonya chỉ khen ngợi cầu thủ Barcelona và hoàn toàn bỏ qua cầu thủ Madrid sau một trận thắng của đội tuyển TBN. Báo chí Madrid thì viết ngược lại. 

Với giới hâm mộ xứ Basque, chỉ có Athletic Bilbao là quan trọng. Người dân ở thành phố Seville chờ xem những cuộc đụng độ giữa Betis và Sevilla hơn là chờ xem trận đấu của ĐTQG. Bóng đá TBN lại có trận El Clasico quá hấp dẫn. Cứ thế, bóng đá CLB lấn át ĐTQG.

Trước thời Franco, mọi chuyện rất khác. Bóng đá từ Anh du nhập vào TBN qua xứ Basque. Đấy là lý do vì sao Athletic Bilbao (không phải Atletico Bilbao) dùng tên tiếng Anh, cũng là lý do vì sao Bilbao là đội mạnh nhất ở TBN trong thời kỳ đầu. Sau chiến tranh, Real Madrid vươn lên mạnh mẽ nhờ ảnh hưởng to lớn của 2 nhân vật. Một người là vị chủ tịch huyền thoại Santiago Bernabeu. Người còn lại chính là nhà độc tài Franco. Ông cần xây dựng một bộ mặt tốt đẹp cho TBN qua hình ảnh bách chiến bách thắng trên sân cỏ, và ông chọn Real Madrid làm “đại sứ” cho cả đất nước. 

Franco cũng chọn thủ đô Madrid làm kinh đô bóng đá số 1 TBN, như một cách để chế ngự niềm kiêu hãnh của các khu vực luôn đòi ly khai như xứ Basque, xứ Catalonya... Tất nhiên, một khi đã được Franco ưu ái như một công cụ ngoại giao, chính trị hữu dụng, thì khỏi bàn về sức mạnh của hai đội bóng Madrid là Real và Atletico.

Có lẽ đấy là nguyên nhân vì sao bóng đá ở thủ đô Madrid vượt trội so với các khu vực khác, ngược với tình hình chung ở châu Âu là thủ đô không phát triển bằng các tỉnh lẻ trong lĩnh vực bóng đá.

Chẳng phải ngẫu nhiên mà huyền thoại Alfredo Di Stefano rút cuộc lại là ngôi sao của Real, cho dù Barcelona phát hiện và mua được ngôi sao này trước Real. Chẳng phải ngẫu nhiên mà Ferenc Puskas hồi sinh và tỏa sáng trong màu áo Real sau khi tưởng đã chấm dứt sự nghiệp vì bị cấm chơi bóng ở những nơi khác. Dưới thời Franco, Real làm nên kỳ tích không biết bao giờ mới có một CLB khác làm được: 5 lần liên tiếp đoạt Cúp C1 châu Âu. Và cũng kể từ đó, Real Madrid mãi mãi đứng ở một đẳng cấp riêng trong làng bóng đỉnh cao thế giới.

Atletico Madrid dù cũng là một đội mạnh, nhưng không phát triển đến mức tuyệt đỉnh như Real, đơn giản vì không bao giờ có hai vua, dù chỉ là trong bóng đá. Thi thoảng, các cổ động viên Atletico cũng thể hiện sự phản kháng bằng các khẩu hiệu đại loại “Real là niềm tự hào hay nỗi xấu hổ của TBN?”. Nhưng đấy chỉ là chút phản kháng yếu ớt. Trong suốt lịch sử, Atletico biết cách chấp nhận thân phận, biết cách sống dưới cái bóng của Real và tạo dựng những thành quả riêng cho mình!