2 đội về nhất, nhì ở Premier League mùa trước, Man City và Liverpool, đều có những tiền vệ trung tâm bao sân đã qua tuổi 30, nhưng mùa này, cả Yaya Toure và Steven Gerrard đều đang gặp rất nhiều trục trặc. Phải chăng thời gian đã đuổi kịp họ?

Hãy bắt đầu với Gerrard. Ở tuổi 34, anh đã nhận được sự hỗ trợ từ HLV Brendan Rodgers để tiếp tục chơi bóng đỉnh cao: thay vì bao sân như trong quá khứ, giờ đội trưởng của Liverpool đóng vai một tiền vệ kiến tạo đá lùi. Mùa trước, hầu như mỗi tuần Gerrard đều đóng góp cho Liverpool một đường chuyền sắc sảo để Daniel Sturridge hoặc Luis Suarez lọt ra phía sau hàng thủ đối phương và ghi bàn. Anh khép lại mùa giải với 13 đường kiến tạo, nhiều nhất giải và đứng thứ 2 về số hội tạo ra với những đường chuyền từ phần sân nhà (9).

Tuy nhiên, nhìn kỹ hơn vào những thông số này, bạn sẽ thấy sự sa sút của Gerrard thật ra đã bắt đầu. Trong 13 đường kiến tạo của anh, 11 là từ những tình huống cố định. Trong số các đường chuyền tạo ra cơ hội từ phần sân nhà, chỉ 1 trở thành bàn thắng thật sự. Có lẽ thành công lớn nhất của sự điều chỉnh vị trí của Gerrard mùa vừa rồi là vẫn giúp anh tiếp tục ra sân, thay vì trở thành một người thừa ở Anfield.

Điều tương tự cũng đúng trong phòng ngự. Chơi thấp nhất ở hàng tiền vệ, Gerrard luôn có 2 tiền vệ khác sẵn sàng hỗ trợ anh, giúp anh phải bao quát ít khoảng trống hơn và đối phó dễ dàng hơn với những tiền vệ tấn công tốc độ và khéo léo của đối phương. Với sự hỗ trợ đó, đội trưởng của Liverpool có 2,07 pha tắc bóng và 1,40 pha đánh chắn trong mỗi 90 phút mùa trước. Mùa này, các con số đó giảm xuống còn 1,27 và 0,59.

Hơn thế, với Gerrard, tuổi tác thực ra cũng chỉ là một phần của vấn đề. Trong khi anh vẫn chơi cho cùng đội bóng, cùng HLV và cùng vị trí như mùa trước, rất nhiều điều khác đã thay đổi ở Liverpool. Trước hết, đội bóng áo đỏ hiếm khi chơi với 2 tiền đạo và thay vì chơi thấp nhất ở hàng tiền vệ hình thoi, Gerrard giờ là 1 trong 3 tiền vệ của sơ đồ 4-3-3 hoặc 4-2-3-1. Liverpool cũng không còn ở vị thế dẫn trước nhiều như mùa vừa rồi. Năm ngoái, họ dẫn đầu về số bàn thắng ghi trong 30 phút đầu các trận Premier League (37 trong tổng số 101 bàn). Về tỉ lệ (hơn 37%), con số này cũng vượt xa mức trung bình của giải đấu, chỉ khoảng 27%. Mùa này, họ ghi bàn ít hơn và hiếm khi nào là đội mở tỉ số. Trong 14 bàn họ đã ghi tới giờ, chỉ có 4 bàn được ghi là trong 30 phút đầu (28,5%).

Trong khi Liverpool mùa trước có thể xử lý thoải mái các đối thủ sau khi đánh đòn phủ đầu và Gerrard không phải dâng cao hay tranh cướp bóng nhiều một khi đội bóng của anh đã ở vị thế dẫn trước, thì mùa này anh đơn độc hơn, phải làm nhiều việc hơn và cũng dễ trở thành mắt xích bị đối phương nhắm vào hơn. Tất cả chỉ ra rằng đã tới lúc Rodgers phải nghĩ lại về vai trò của Gerrard, hoặc thậm chí là để anh trở thành một thủ lĩnh tinh thần, nhường chỗ cho những phương án khác hiệu quả hơn.

Nếu trong trường hợp của Gerrard, sự sa sút được giải thích bằng nhiều nguyên nhân phức tạp, thì với Toure, tình hình khá đơn giản. Cầu thủ 31 tuổi này nổi tiếng là một tiền vệ chơi bao sân, nhưng trong thực tế anh không thật sự đóng hoàn thành vai trò đó trong vài năm qua. Ngay cả trước khi Manuel Pellegrini tới Man City, người tiền nhiệm của ông Roberto Mancini thường sử dụng tiền vệ người Bờ Biển Ngà như một tiền vệ tấn công phía trước 2 tiền vệ trụ.

Mùa trước, thật khó đánh giá kỷ luật chiến thuật và khả năng chọn vị trí của Toure vì trong phần lớn mùa giải, Fernandinho đã chơi xuất sắc ở vai trò tiền vệ trụ. Toure cũng ghi rât nhiều bàn, và những người ghi bàn luôn được khen ngợi. Tuy nhiên, số bàn thắng không ấn tượng như nhiều người vẫn nghĩ. Bởi sự vắng mặt dài ngày của Sergio Aguero, Toure được giao thực hiện các quả 11 mét của Man City và 6 trong 20 bàn của anh ở Premier League 2013/14 là từ chấm phạt đền.

Trong số 14 bàn còn lại, 5 là từ các tình huống cố định. Như thế chỉ còn lại 9 bàn của anh là trong các tình huống mở. Nếu điều chỉnh số liệu đó theo số phút trên sân, thì nó tương đương với 0,26 bàn từ tình huống mở mỗi 90 phút. Tỉ lệ đó tương đương với những tiền vệ như Gylfi Sigurdsson và Christian Eriksen. Tất nhiên, Toure vẫn hay hơn những tiền vệ đó, nhưng điều cần nhấn mạnh ở đây là anh không xuất sắc như nhiều người vẫn tưởng.

Số bàn thắng đó cũng che mờ số đường kiến tạo của Toure. Anh có 9 đường kiến tạo từ các tình huống mở ở mùa trước, về số lượng là thứ 3 giải đấu (nếu tính tỉ lệ trong 90 phút, do tiền vệ người Bờ Biển Ngà ra sân rất nhiều, con số đó giảm còn 0,26, xếp thứ 13, hợp lý hơn).

Mùa này, Toure mới có 1 bàn và 1 đường kiến tạo sau 10 trận. Tất nhiên, anh cũng có thể giải thích rằng Man City đã thay đổi nhiều ở mùa này. Fernandinho đã chơi rất tệ từ sau thảm họa ở World Cup với ĐT Brazil. Sự bổ sung trong mùa hè Fernando chưa đạt được trình độ như của Fernandinho mùa trước.

Trong khi Gerrard và Toure khác nhau, tiền vệ người Bờ Biển Ngà hiện vẫn tỏ ra là người có thể đóng góp nhiều hơn cho đội bóng của anh, còn thủ quân Liverpool đang ngày càng lao nhanh ở bên kia sườn dốc sự nghiệp. Toure sẽ còn có thể chơi 1-2 mùa nữa ở đỉnh cao và vẫn tỏa sáng nếu nhận được sự hỗ trợ cần thiết. Nhưng với Gerrard, anh đang dần trở thành một gánh nặng, hơn là một đối tác tích cực trên sân cho các đồng đội.