Có thể coi Cẩm Hiền như một con nhà “nòi” vừa điển hình vừa ngoại lệ của dân cờ. Bố là Đại KTQT người Quảng Ninh, mẹ là KTQT người Cần Thơ, yêu nhau và nên duyên khi cùng nhau tập huấn ĐTQG tại TP.HCM. Lúc mang thai Hiền, mẹ Liên vẫn đang bị đơn vị cũ “treo tay” vì cái tội muốn về đầu quân quê chồng, và cũng may thời điểm cô con gái đầu lòng ra đời, rắc rối kéo dài đã kịp được giải quyết để gia đình họ bắt đầu gây dựng cuộc sống ổn định trên đất Mỏ. 

Cô bé sinh năm 2007 dường như thừa hưởng đầy đủ “gen” trội của cá bố lẫn mẹ từ hình thức, tính cách, tố nhất, với một thiên hướng cờ vua kỳ lạ. Trò chơi mà Cẩm Hiền mê mẩn nhất chính là đùa nghịch với quân cờ, thậm chí thường xuyên ngủ quên ngay bên một quân tượng hay quân sĩ.  

Mới 3 tuổi, bố mẹ đã chủ động cho con làm quen với các  quân cờ. Chỉ sau một thời gian, kỳ thủ tương lai dù chưa hề biết mặt chữ đã có thể nhớ đủ 32 quân cờ. Đến 4 tuổi, Cẩm Hiền bắt đầu được hướng dẫn những nước chơi cơ bản, và  sớm bộc lộ niềm đam mê và sự sáng dạ hiếm có. Cũng kể từ đó, cả nhà luôn đau đầu một cách dễ chịu vì hàng loạt câu hỏi hồn nhiên mà hóc búa từ cô bé thông minh đến bướng bỉnh. 

Năm Hiền 5 tuổi, bố Anh Dũng quyết định đưa Cẩm Hiền vào lớp năng khiếu của cờ vua Quảng Ninh, nơi anh làm Trưởng bộ môn kiêm HLV trưởng còn vợ là HLV chuyên đào tạo trẻ. Một hành trình phát triển bài bản của kỳ thủ nhí đã được xác lập. Bố đảm trách việc xây dựng một kế hoạch, lộ trình riêng cho Hiền, còn mẹ triển khai với tư cách HLV trực tiếp của con, với sự hỗ trợ của các kỳ thủ anh chị. Ngoài các buổi tập luyện trên lớp, tối về, bố mẹ lại thay nhau rèn thêm rồi làm “quân xanh” của con. 

Ngay từ đầu, cô bé đã được đắm mình trong một môi trường, quy trình cờ vua lý tưởng, theo một mẫu hình chuẩn quốc tế tại gia. Dù rất mừng vì con gái đã sớm cho thấy khả năng hơn người song 2 cựu danh thủ bố mẹ với kinh nghiệm dày dặn của mình đã giữ được cho con một sự phát triển hoàn toàn tự nhiên, chỉ khích lệ tối đa chứ không hề tạo bất cứ áp lực nào. 

Qua 1 năm ăn tập với sự chuẩn bị đầy đủ, gương mặt lạ hoắc Cẩm Hiền được trình làng tại giải trẻ toàn quốc, và lập tức nổi lên như một “hiện tượng” độc đáo khi vượt xa các đối thủ cùng lứa tuổi về cả trình độ, phong cách. Không chỉ vô đối ở lứa tuổi U6 mà Hiền còn đánh bại cả các đàn chị mạnh nhất lứa tuổi 8 hay 10 tuổi trong các trận giao hữu. 

Đó là lý do em được đặc cách đưa thẳng vào đội hình sang Iran dự tranh giải trẻ châu Á 2013. Và ngay ở lần xuất ngoại đầu tiên chủ yếu để cọ xát, học hỏi, Cẩm Hiền đã khiến cả ĐTVN cùng ông bố Anh Dũng phải choáng vì xuất sắc đoạt 1 HCV nội dung cờ chớp, 2 HCB  cờ tiêu chuẩn và cờ nhanh lứa tuổi U6. Tư duy, lối đánh, nhất là những nước đi sáng tạo theo kiểu “già trước tuổi” của em đã thực sự làm đảo lộn cuộc đấu U6 vốn là  lứa tuổi sở trường của các đấu thủ Ấn Độ, Trung Quốc, Iran.

Gần như quên ngay kỳ tích châu lục, Cẩm Hiền lại quay trở về ngay với nhịp vừa tập luyện, vừa học văn hóa, gắn với “lò” cờ tại gia. Biết rằng đây là một thời kỳ khởi đầu vô cùng quan trọng, bố mẹ đã cố gắng giúp cho em  tập trung để có sự tích lũy cần thiết. Và thêm 2 năm, cô học sinh giỏi lớp 3 đất Mỏ đã vừa tạo nên một cột mốc mang tính bước ngoặt trong nghiệp đấu với tấm HCV lứa tuổi U8 tại giải trẻ thế giới 2015. 

Khởi đầu không thuận lợi, thậm chí sớm bị các ứng viên sừng sỏ bỏ xa song tuyển thủ nhí đến từ Việt Nam thi đấu ngày càng hay, với một tâm lý vững vàng đáng kinh ngạc. Trong khi các đối thủ thay nhau thua ở những ván đấu quyết định, duy nhất Cẩm Hiền thắng tuyệt đối cả 4 ván cuối rồi bước lên ngôi cao nhất đầy ngoạn mục với 9 điểm sau 11 ván.

Theo đánh giá của các chuyên gia quốc tế tại giải VĐTG, kể từ trường hợp của Nguyễn Ngọc Trường Sơn (HCV U10 thế giới năm 2000) mới lại thấy cờ vua Việt có một kỳ thủ nhí có tố chất phi thường, hiếm có ngay ở tầm thế giới như Cẩm Hiền. Trong khi ông bố Anh Dũng vốn khiêm tốn, kiệm lời dù hạnh phúc trào dâng cũng chỉ bày tỏ đã có thể tin tưởng con gái sẽ theo được và phát triển tốt ở nghiệp cờ. Còn nhà VĐTG 8 tuổi với sự hồn nhiên, nhí nhảnh của mình bày tỏ mục tiêu muốn vượt mẹ, một KTQT, để làm Đại KTQT giống như bố. 

Nhìn vào những gì Cẩm Hiền thể hiện cùng điều kiện của “lò” cờ vua tại gia, nhất là sau cú “hích” với ngôi VĐTG, có thể kỳ vọng Nguyễn Lê Cẩm Hiền sẽ là một Hoàng Thanh Trang mới (kỳ thủ vô địch đơn nữ cả châu Âu lẫn châu Á, lọt vào Top 20 thế giới, kỳ thủ nữ hiếm hoi đạt danh hiệu Đại KTQT nam). 

Vấn đề quyết định với Cẩm Hiền chỉ phụ thuộc vào cách thức đầu tư, rõ nhất về kinh phí. Và có vẻ như bài toán luôn rất nan giản này đã có ngay đáp số khi đích thân ông Bí thư tỉnh Ủy Quảng Ninh trong buổi tôn vinh niềm tự hào của tỉnh, ngoài những sự biểu dương nhiệt liệt, khoản thưởng “nóng” 50 triệu đồng, đã chỉ đạo ngành thể thao đất Mỏ phải có ngay một kế hoạch đầu tư chuyên biệt cho Cẩm Hiền.