Với Indonesia, sự thiếu nhất quán ở cấu trúc thượng tầng, giữa Liên đoàn Bóng đá và chính phủ nước này vô hình trung đẩy đội bóng xứ Vạn đảo vào khoảng tối chưa biết ngày trở lại. Án phạt treo giò thi đấu quốc tế giáng xuống, đồng nghĩa với sự đình trệ của bóng đá Indonesia so với bình diện khu vực bắt đầu. Những tài năng trẻ như Evan Dimas chẳng khác nào người hùng sinh nhầm thời, khi anh có tài nhưng không có đất để biểu diễn khả năng.

Với Malaysia, những tưởng sự phân thân thành 3 đội tuyển sẽ giúp họ tập trung cho từng đấu trường cụ thể. Song tác dụng phụ đã xảy ra. Phân ba lực lượng đồng nghĩa người Mã tự chẻ nhỏ sức mạnh của chính mình. Thất bại ở vòng loại U23 châu Á, SEA Games 28 rồi gần đây nhất là thất bại đậm đà 0-6 trước Palestine của ĐTQG cho thấy rằng Malaysia đã phạm một sai lầm đáng tiếc. Họ vẫn còn sở hữu một lực lượng trẻ tiềm năng đủ để tạo ra một sự thách thức tại Đông Nam Á, nhưng sẽ phải mất ít nhất khoảng 2 năm để sửa chữa sai lầm từ chiến lược của mình.

Trong khi đó, chính sách “nhập khẩu” thu hút kiều bào từ Brazil, Tây Ban Nha hay Hà Lan đang giúp Phillipines tạm thời gặt hái những thành công ở vòng loại World Cup 2018, khi giành được 6 điểm tối đa sau 2 lượt trận đầu tiên. Hay Singapore với thành phần những cầu thủ người Singapore gốc Ấn và Mã Lai trở thành đội bóng Đông Nam Á đầu tiên cầm hòa được “đại gia” Nhật Bản ngay ở Tokyo. Thế nhưng con đường tắt này liệu giúp họ có được sự bền vững lâu dài, khi mà lứa U23 - nền tảng cho tương lai của họ thất bại ở SEA Games 28?

Điểm sáng lớn nhất trong phần còn lại có lẽ là sự tiến bộ vượt bậc của bóng đá Myanmar. Những đầu tư mang tính trọng điểm và nghiêm túc từ phía Zaw Zaw – chủ tịch Liên đoàn bóng đá Myanmar giúp đội bóng nước này có những bước nhảy vọt đáng khen ngợi. Lứa U19 của họ từng là đối thủ cân tài cân sức của U19 Việt Nam cách đây khoảng 1 năm đã góp mặt ở VCK U20 thế giới. Trong khi đó ở cấp độ U23, Myanmar cũng xuất sắc đi tới trận chung kết SEA Games 28 bằng những chiến thuật phù hợp với từng đối thủ mà họ phải trải qua. 

Nhìn tổng thể, với những lứa cầu thủ trẻ tài năng, cùng lối đa khoa học, chiến lược đầu tư tài năng bài bản, đúng hướng và lâu dài, Myanmar có thể là một tập thể đáng gờm đối với Việt Nam hay Thái Lan trong thời gian tới. Tuy nhiên để có thể vươn tầm lên một đẳng cấp cao hơn, họ sẽ cần phải kiên trì trong một thời gian dài nữa. Cũng như Campuchia hay Đông Timor, suy cho cùng đó vẫn chỉ là manh nha sự tiến bộ trong bức tranh sáng tối đan xen của phần còn lại Đông Nam Á.