Bóng đá đỉnh cao là thế nào nếu mỗi CLB chỉ có tối đa 3 cầu thủ nước ngoài, trong đó tối đa 2 cầu thủ được phép xuất hiện trên sân cùng lúc? Chẳng cần phải “nếu”, bởi đấy chính là thứ bóng đá phổ biến cho đến trước năm 1995 (vâng, có thể khác nhau tùy nơi hoặc tùy thời điểm cụ thể, nhưng không 2 thì 3 hoặc không 3 thì 5, cũng chẳng mấy khác biệt).
Lực lượng khập khiễng bởi không thể có 11 cầu thủ vừa xuất sắc vừa đồng đều (chứ khoan nói đến cả danh sách 25 cầu thủ). Lối chơi thường được xây dựng quanh vài cá nhân nổi bật nhất, và lối chơi sẽ khác hẳn nhau giữa các CLB lớn, do cầu thủ giỏi mỗi nơi mỗi khác. Toàn đội đồng đều và hiểu nhau thì được, với điều kiện trong đội không có ngôi sao, vì dạng cầu thủ chưa đạt đẳng cấp ngôi sao dĩ nhiên là nhiều. Thời ấy, ĐTQG luôn là đội bóng mạnh nhất, tiêu biểu nhất cho cả nền bóng đá, vì là tập hợp những cầu thủ hay nhất trong cả nước. HLV danh giá nhất được mời dẫn dắt ĐTQG. Và do CLB cũng gồm toàn cầu thủ trong nước nên lối chơi tương đối đồng nhất với ĐTQG, từ đó nảy sinh vấn đề trường phái. Bóng đá Anh, bóng đá Ý, bóng đá Đức, bóng đá Brazil đều rất khác nhau.
“Trường phái” có lẽ là “cái mất” lớn nhất của bóng đá thế giới từ sau năm 1995. ĐTQG bây giờ ít ai thèm ngó, vì dở hơn hẳn các CLB lớn. HLV giỏi chỉ làm việc với các CLB, nơi họ dễ dàng quy tụ lực lượng cầu thủ ưng ý để thể hiện thứ bóng đá của mình, thể hiện cái giỏi của mình. Năm nào, Ý phải giao Squadra Azzurri cho một HLV chẳng ai biết đến, tên là Gian Piero Ventura, và đội bóng lừng lẫy này không qua nổi vòng loại World Cup - lần đầu tiên sau 60 năm.
Tóm lại, bóng đá đỉnh cao trước và sau năm 1995 là hai loại hình khác hẳn nhau. Tất cả xuất phát từ vụ kiện lịch sử của một cầu thủ “vô danh tiểu tốt”: Jean-Marc Bosman (Bỉ). Không ai quan tâm khi Bosman, vì một vụ chuyển nhượng “lặt vặt”, khởi kiện CLB RFC Liege (Bỉ), LĐBĐ Bỉ và UEFA vào tháng 10/1993. Chỉ đến khi Tòa án Công lý châu Âu (ECJ) ra phán quyết vào tháng 12/1995 thì cả thế giới bóng đá mới ngã ngửa. Và bóng đá từ đó mãi mãi khác hẳn…
Hơn hai năm để có một “phán quyết lịch sử”, từ câu chuyện chuyển nhượng của Bosman, mà ai quan tâm thì sẽ thấy ngay là rất đơn giản. Bây giờ, vụ kiện gồm đến… 115 tội nhằm vào CLB Anh Manchester City dĩ nhiên là phức tạp hơn rất nhiều. Cho nên, những ai quan tâm vụ này hãy khoan chờ đợi kết quả - dù chắc chắn sẽ có kết quả vào một lúc nào đấy (nhanh nhất là trong năm 2025). Chỉ riêng chuyện chứng minh 115 tội trạng là đã quá vất vả rồi. Đấy là những cáo buộc về tội cung cấp sai số liệu tài chính (54 tội), cung cấp sai mức lương (14), vi phạm quy định FFP của UEFA (5), vi phạm quy định tương tự của nước Anh (7), không hợp tác khi bị điều tra (35).
Nếu Man City thoát tội, coi như câu chuyện chìm xuồng. Bóng đá đỉnh cao lâu nay ra sao thì giờ vẫn vậy. Nếu Man City bị các quan tòa độc lập kết tội? Hình phạt sẽ khủng khiếp. Cách đây không lâu, Nottingham Forest và Everton đều đã bị phạt (trừ điểm). Chi tiết đáng lưu ý: điểm số bị trừ cụ thể liên quan đến mức độ vi phạm. Man City sẽ bị trừ ít nhất 30 điểm, nếu bị kết tội, và đấy chỉ là hình phạt cho tội vi phạm quy định công bằng tài chính ở Anh (7 vụ). Bị trừ nhiều điểm đến nỗi rớt hạng là một chuyện. Cấm dự Premier League (độc lập với việc rớt hạng vì trừ điểm) là khả năng khác. Đấy là còn chưa kể các tội gian lận về số liệu, có thể sẽ liên quan cả đến các hình phạt ngoài bóng đá (nếu có tổ chức khác theo đó mà khởi kiện).
Chúng ta không thể phủ nhận khả năng Man City bị kết tội - cũng như ngày xưa không ai nghĩ UEFA sẽ bị kết tội khi nguyên đơn chỉ là “hạt cát” Jean-Marc Bosman. Chỉ biết: bóng đá đỉnh cao sẽ thay đổi hẳn nếu Man City bị kết tội. Bởi Man City đang đại diện cho cách làm bóng đá thời nay, của rất nhiều siêu CLB. Thay đổi thế nào thì phải chờ thôi. Đây là cũng là một vụ chấn động lịch sử bóng đá, và kết quả không thể lập tức xuất hiện. Nhưng nếu Man City bị phạt và hệ quả là bóng đá đỉnh cao hay đổi hoàn toàn, thì môn thể thao vua chắc chắn… vẫn hay!
