Nói về bóng đá đường phố, ngoại ô Paris là nơi không thể bỏ qua. Có tới 60 cầu thủ tham dự 5 kỳ World Cup gần nhất đã sinh ra ở đây, không thành phố nào khác sánh bằng. Trong đội hình ĐT Pháp vô địch World Cup 2018, có tới 8 cầu thủ đến từ Paris, bao gồm những cái tên nổi bật như Paul Pogba, N’Golo Kanté, Blaise Matuidi, Benjamin Mendy và Kylian Mbappé. Kể từ năm 1998, Pháp đã vào tới chung kết của các kỳ World Cup và EURO 5 lần, nhiều hơn mọi quốc gia khác.

Riyad Mahrez, ngôi sao chạy cánh dù đã chọn Algeria để thi đấu vẫn có một câu chuyện tiêu biểu để kể cho công chúng về những đứa trẻ ăn bóng đá ở Paris. Thay vì gia nhập đội bóng địa phương AAS Sarcelles, Mahrez và những đứa trẻ bản địa học những bài căn bản về bóng đá trên phố, ở mọi không gian trống giữa những tòa nhà bỏ không. 

Giữa mây, trời, gió, cây, bãi đỗ xe, ghế đá, Mahrez khám phá và hoàn thiện kỹ năng đi bóng, đảo chân hay cứa lòng - những thứ khiến Man City phải bỏ ra tới 60 triệu bảng để mang anh về. Kể cả khi đã bắt đầu sự nghiệp chuyên nghiệp, Mahrez thỉnh thoảng vẫn quay lại Sarcelles để tham gia những trận đấu đường phố mà dân ở đây gọi là "ballon sur bitume" (tạm dịch: bóng đá trên nền bê tông).

Trẻ con ở đây đã quen với những chiếc "lồng" nằm lọt thỏm giữa các tòa nhà, với khung sắt và nền bê tông tạo thành một không gian của riêng đôi chân và quả bóng. Mỗi bên có 4-5 người, vừa đủ cho kẽ hở chật chội.

Phép thuật của đường phố được lý giải rất tự nhiên. Bởi vì không gian hẹp, số lượng người chơi ít nên mỗi cầu thủ chạm bóng nhiều hơn. Ở đây, chạm bóng xong là chỉ có vài giây để quyết định nên chuyền hay rê dắt nếu không muốn bị đối phương húc xuống đất. Hơn tất thảy những giáo trình sách vở, "ballon sur bitume" là môi trường tốt nhất để phát triển những kỹ năng đầu đời.

"Với 4-5 người mỗi bên, các cầu thủ sẽ chạm bóng mỗi 4 giây, trong khi ở sân 11, có khi nguyên một phút bạn chẳng chạm nổi bóng", Mahamadou Gory, một HLV đội trẻ US Torcy ở ngoại ô Paris lý giải. "Khi có ít nười, bạn phải tự trang bị kỹ thuật cho bản thân và quan trọng nhất là biết làm gì khi 1 đối 1. Một tiền đạo phải cố vượt qua hậu vệ và một hậu vệ phải cố lấy bóng trong chân đối thủ".

Bóng đá đường phố trui rèn cả kỹ năng lẫn tinh thần. Không chỉ số lượng người chơi, đến đối thủ hay kích cỡ của sân cũng thay đổi liên tục, những đứa trẻ phải luôn để tâm tới những thông tin mới trước khi ra quyết định. "Bạn phát triển một trí thông minh độc lập bởi vì bạn không có một HLV bảo bạn phải chơi như này như kia", Gory tiếp lời. "Chính bạn chứ không ai khác phải tự ra quyết định".

Với "ballon sur bitume", chẳng có khái niệm tuổi tác. Một đứa trẻ 10 tuổi đối đầu với những đứa 15 hay 16 tuổi là chuyện bình thường, nó sẽ khiến bản thân rắn rỏi lên lúc nào không hay. Tham dự những trận đấu "vượt cấp", bạn phải tự thúc ép bản thân thật nhanh, tự lo liệu những bí kíp để không bị "ăn đòn" mà vẫn ghi được bàn.

"Những đứa trẻ nhỏ con như Mahrez học được trên đường phố rằng sẽ không ai quan tâm hay biệt đãi bạn chỉ vì bạn không khỏe", Ardhaoui Oualid, HLV của AAS Sarcelles chia sẻ. "Làm gì thì làm, bạn phải học cách chơi thật hiệu quả".

Đây có lẽ là phần thưởng lớn nhất của bóng đá đường phố: Hiệu quả. Không quan trọng bạn chơi như thế nào, chỉ quan trọng là có thắng hay không mà thôi.

Bóng đá đường phố không phải đặc sản của riêng nước Pháp. Những nhà cựu vô địch thế giới Đức cũng hưởng lợi từ các thế hệ thả hồn mình theo lũ bạn trong xóm. Nghiên cứu chỉ ra các thành viên trong đội hình vô địch của "Cỗ xe tăng" 6 năm trước dành ít thời gian thi đấu bóng đá "chính quy" hơn những cầu thủ khác ở Bundesliga. Nhưng họ lại tham gia bóng đá đường phố nhiều hơn hẳn. Điều tương tự cũng diễn ra với đội nữ của Đức. Không quá khi nói những cầu thủ hàng đầu tự khám phá bóng đá của mình, thay vì nghe theo chỉ đạo của HLV.

Một nghiên cứu tại Anh cũng chỉ ra lợi ích của bóng đá đường phố. Ở một học viện nó, có một nhóm vừa giành được học bổng 3 năm vào năm 16 tuổi, trong khi có một nhóm lại bị thanh lý. Hai nhóm này không có sự khác nhau về số giờ được các thầy hướng dẫn bài bản. Nhưng những cầu thủ được giữ lại có trung bình 9 tiếng/tuần chơi bóng với lũ bạn ngoài công viên. Trong khi những cầu thủ bị loại thì chỉ có khoảng 5 tiếng.

Những ngôi sao đầy triển vọng như Jadon Sancho, Joe Gomez và Reiss Nelson đều là sản phẩm của đường phố London, nơi cũng có nền bê tông và những cái "lồng" như ở Paris.

"Mọi thứ tôi học được đều đến từ những trận đấu trên phố", Wayne Rooney khẳng định. "Mặt chiến thuật của bóng đá có thể đến muộn hơn nhưng 95% những gì tôi làm trong trận đấu được hình thành từ bóng đá đường phố".

Nghịch lý thay, sự khác biệt giữa cầu thủ được những đội bóng lớn thèm muốn và phần còn lại lại nằm bên ngoài những học viện bóng đá chính quy. Thậm chí, càng bị cho vào khuôn khổ, cầu thủ trẻ càng có xu hướng lạnh nhạt tình yêu với chính môn thể thao này.  

Khi việc xác định tài năng ngày càng trở nên công nghiệp hóa, sự khéo léo được học tốt nhất trên đường phố càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Trong thế giới thể thao chuyên nghiệp, những người duy trì được cảm quan, biết cách pha trò và hài hước lại có xu hướng định hình trận đấu hơn là những người được đào tạo bài bản.

Sự hỗn loạn của những trận đấu đường phố cung cấp một sự chủ động cho những cầu thủ sau này. Họ quá quen với những biến số, qua linh động với từng thay đổi nhỏ nhất thì khi có được sự bảo vệ như trọng tài, mặt cỏ mịn ở cấp độ chuyên nghiệp, họ càng phát huy được thế mạnh của mình.