Lịch thi đấu toàn cầu đang quá tải so với năng lực của cầu thủ. Chỉ cần hỏi Pedri, tuyển thủ của ĐT Tây Ban Nhà và CLB Barcelona là biết. Trong mùa giải chuyên nghiệp đầu tiên, thần đồng 18 tuổi này đã chơi 64 trận cho CLB và ĐTQG, trung bình 6 ngày 1 trận.
Chỉ 8 ngày sau khi phục vụ ĐTQG trong trận chung kết Olympic 2020, anh đã thi đấu trận đấu đầu tiên cho Barcelona trong mùa giải mới. Lo sợ cầu thủ của mình bị kiệt sức, Pedri đã được CLB cho nghỉ ngơi vào tháng 8.
FIFA, FIFPRO (Hiệp hội cầu thủ chuyên nghiệp) và bản thân các cầu thủ đều đồng ý rằng đang có quá nhiều trận đấu. Chủ tịch FIFA, ông Gianni Infantino và Giám đốc phát triển bóng đá toàn cầu của FIFA, ông Arsène Wenger, đã thực hiện sứ mệnh của họ là thiết lập lại lịch thi đấu.
Nhưng bước đi đầu tiên của họ lại gây nhiều tò mò và phản ứng. Họ muốn chuyển đổi World Cup từ 4 năm 1 lần thành 2 năm 1 lần. Một sự thay đổi như vậy đồng nghĩa là sẽ có nhiều trận đấu hơn, đặc biệt khi VCK World Cup sẽ mở rộng từ 32 đội lên 48 vào năm 2026.
Lý do của họ là gì và World Cup phiên bản mới có khả thi không? Infantino và Wenger nói rằng sự thay đổi này sẽ giúp bóng đá phát triển, bằng cách tạo ra nhiều doanh thu hơn cho các quốc gia có nền bóng đá nhỏ hơn. Các LĐBĐ châu Phi và 4 LĐBĐ ở Nam Á đã chấp thuận.
Điều này không có gì đáng ngạc nhiên. Các LĐBĐ của các nền bóng đá nhỏ phụ thuộc rất nhiều vào nguồn tiền từ FIFA, nơi có nguồn thu chính là World Cup. VCK 2018 đã mang về cho FIFA 5,4 tỷ USD, chủ yếu từ tiền bán bản quyền phát sóng. Con số đó chiếm 83% doanh thu của FIFA trong giai đoạn 2015-18.
Tuy nhiên, đề xuất này không được chào đón nồng nhiệt ở châu Âu và Nam Mỹ, 2 trung tâm bóng đá của thế giới. UEFA và CONMEBOL, 2 LĐBĐ cấp châu lục vốn đang có các giải đấu uy tín và sinh lợi và nếu World Cup được tổ chức 2 năm 1 lần thì sự trùng lịch tổ chức sẽ diễn ra.
Giải đấu EURO và Copa America có thể được chuyển sang những năm lẻ không tổ chức World Cup, nhưng điều này sẽ cướp đi những kỳ nghỉ hè quý giá của nhiều cầu thủ. Viễn cảnh này khiến FIFPRO rất quan ngại vì họ biết rằng, thậm chí bây giờ chỉ có một phần nhỏ cầu thủ có được 5 tuần nghỉ ngơi ngoài mùa giải như khuyến nghị.
UEFA đã đe dọa rút các ĐTQG của mình khỏi phiên bản World Cup 2 năm 1 lần, với hy vọng rằng một kỳ World Cup vắng mặt các tinh hoa sẽ khiến danh giá của giải đấu bị phá huỷ.
Cách tiếp cận của FIFA đã không giúp được gì. Wenger đã đưa ra một nghiên cứu khả thi để điều tra thêm về ý tưởng tổ chức World Cup 2 năm 1 lần, nhưng đã vội PR về tiềm năng của nó trước khi kết quả được công bố. FIFA cũng đã gửi một thông cáo báo chí cẩn thận cho thấy một cuộc khảo sát cho thấy NHM muốn có các kỳ World Cup thường xuyên hơn.
Trên thực tế, chu kỳ 2 năm chỉ được 30% người được hỏi ủng hộ, nhưng chủ kỳ 4 năm hiện tại được 45% người được hỏi ủng hộ. (Chu kỳ hàng năm và 3 năm được ưu tiên lần lượt là 11% và 14%.).
FIFA đã mời các cơ quan quản lý bóng đá dự một cuộc họp trực tuyến vào ngày 30/9 để thảo luận về kế hoạch này mặc dù UEFA vẫn phản đối. Các quan chức FIFA hiện sẽ cố gắng vận động các LĐBĐ trước khi có một cuộc bỏ phiếu vào tháng 12 tới.
Có thể FIFA đang nắm đằng chuôi nhờ thể thức "thiểu số phục tùng đa số", khi có tới 166 LĐBD thành viên trong số 211 LĐBĐ đang có vẻ nghiền ngẫm tính khả thi của kế hoạch này. Nhưng việc thiếu sự tham vấn cho đến nay khiến cho dự án này trở thành thứ hoàn toàn sai lầm.
Ẩn trong các chi tiết về đề xuất của Wenger là một số ý tưởng đáng ngưỡng mộ. Ông muốn thực hiện kế hoạch của FIFPRO về thời gian nghỉ ngơi bắt buộc là 5 tuần/năm dành cho các cầu thủ. Ông cũng muốn kết thúc thời gian nghỉ thường xuyên, ngắn hạn cho các trận đấu quốc tế trong mùa giải quốc nội để chuyển sang thi đấu một khối.
Nhưng ràng buộc những điều như vậy với chu kỳ World Cup 2 năm 1 lần là không cần thiết. Giải đấu có uy tín một phần do tính chất không thường xuyên của nó. Ưu tiên cấp bách hơn nên giúp những cầu thủ như Pedri phát huy hết tiềm năng của mình vì lịch bóng đá chứ không phải bất chấp nó.
Arsene Wenger đã đến Doha, thủ đô của nước chủ nhà World Cup 2022 Qatar để gặp gỡ một nhóm các huyền thoại sân cỏ, trong đó gồm Ronaldo Béo và Peter Schmeichel để vạch ra một tương lai mới cho bóng đá: tổ chức World Cup 2 năm 1 lần, thay vì 4 năm.
Wenger cho biết: "Thời thế đang thay đổi. Thế hệ mới được sử dụng để đáp ứng nhanh những gì họ muốn". Ý tưởng là cung cấp cho NHM nhiều hơn những thứ mà họ đã mong muốn. Theo FIFA, trận chung kết World Cup 2018 giữa ĐT Pháp và ĐT Croatia đã được 1,1 tỷ người trên toàn thế giới theo dõi.
FIFA muốn NHM được xem nhiều trận chung kết World Cup hơn, nhưng cũng có thể họ hy vọng sẽ tăng gấp đôi doanh thu của mình. World Cup 2018 đã tạo ra ước tính 6 tỷ USD từ phát sóng, tài trợ và bán vé. Chỉ Olympic mới thu hút được sự chú ý và thu nhập tương tự.
Về cơ bản, việc thúc đẩy tổ chức World Cup 2 năm 1 lần là cuộc chiến tranh giành tiền bạc và quyền lực. FIFA đang thách thức các CLB và các giải đấu không do họ quản lý để thu được nhiều tiền hơn từ sự phát triển dự kiến của môn thể thao này.
Nhưng đối thủ chính của FIFA là UEFA, cơ quan tổ chức điều hành Champions League, giải cấp CLB phổ biến và đắt giá nhất thế giới. Hai bên đang chiến đấu để giành ưu thế trước tệp khách hàng toàn cầu.
Wenger lần đầu tiên được yêu cầu điều tra khả năng tăng tần suất tổ chức World Cup bởi chủ tịch FIFA là Gianni Infantino, người đã vươn lên từ sự mờ mịt để dẫn dắt LĐBĐ thế giới thoát khỏi một vụ bê bối tham nhũng và trở thành người quyền lực nhất trong bóng đá.
Infantino đã mở rộng quy mô VCK World Cup 2026 sẽ bao gồm 48 đội, thay vì 32 đội. Tuy nhiên, kế hoạch bành trướng mới nhất của ông đã bị nhiều người coi là một sự lạm quyền quá đà. Việc tổ chức World Cup 2 năm 1 lần sẽ làm mất thời gian được phân bổ cho các giải đấu lớn khác, bao gồm Champions League, Copa America, và World Cup nữ của chính FIFA.
Nó cũng sẽ đánh cắp sự quan tâm - có liên quan chặt chẽ đến lợi ích kinh tế và danh tiếng - của các giải đấu thể thao khác như World Cup Khúc côn cầu hay bóng bầu dục, đồng thời va chạm với Thế vận hội mùa hè. Infantino đã gặp phải sự phản kháng gay gắt.
Chủ tịch UEFA Aleksander Ceferin đã nói rằng động thái của FIFA sẽ "giết chết bóng đá" và châu Âu cùng Nam Mỹ sẽ hợp lực để tẩy chay chu kỳ World Cup mới. Tuyên bố của Ceferin được đưa ra trong một loạt các cuộc họp giữa các giám đốc điều hành bóng đá hàng đầu của châu lục được tổ chức tại Thụy Sĩ.
Những cuộc tụ họp đó được cho là để ăn mừng chiến thắng trước màn tạo phản bất thành European Super League của giới CLB giàu có nhất. Nhưng những thành viên chủ chốt vẫn tin rằng họ có sự hỗ trợ ngầm của chính Infantino.
Sau khi dẹp loạn Super League xong, giới lãnh đạo UEFA lại điên cuồng chống lại các đề xuất về World Cup, lần đầu tiên được đưa ra vào tháng 5/2021, mặc dù các chi tiết và hoạt động vận động hành lang căng thẳng mới chỉ được công khai trong những ngày gần đây.
Các giám đốc điều hành của FIFA đã thông báo cho các ngôi sao sân cỏ và giới truyền thông quốc tế về kế hoạch của mình nhằm tìm cách thu hút sự ủng hộ. Quyết định cuối cùng không phụ thuộc vào người hâm mộ, cầu thủ, BLV bóng đá, CLB hoặc các giải đấu quốc nội mà là từ 211 LĐBĐ thành viên thông qua việc bỏ phiếu.
Những chuyên gia vận động hành lang đã rò rỉ rằng, các LĐBĐ châu Phi, châu Á ủng hộ FIFA mạnh mẽ vì họ muốn có nhiều cơ hội tham gia World Cup. Châu Âu và Nam Mỹ phản đối mạnh nhất nhưng chỉ có 65 phiếu bầu, gần như không đủ để tạo thành một khối phủ quyết.
Infantino đã báo hiệu rằng ông có thể buộc phải bỏ phiếu vào tháng 12. Một nhân vật cấp cao trong giới bóng đá châu Âu cho biết: "Điều này có sức đe dọa lớn hơn Super League rất nhiều. Super League là một câu chuyện cổ tích, còn FIFA có phiếu bầu".
Phải chăng chu kỳ 4 năm đã lỗi thời? Kỳ World Cup đầu tiên là kết quả của một cuộc phân tranh về tương lai của môn thể thao này. Năm 1927, Ủy ban Olympic Quốc tế đã loại môn bóng đá khỏi TVH Los Angeles 1932 do không được ưa chuộng ở Mỹ và bất đồng về quy định cầu thủ nào được coi là nghiệp dư.
Chủ tịch FIFA khi đó là Jules Rimet đã quyết định tạo ra một giải đấu bóng đá quốc tế vào năm 1930 tại Uruguay, nhưng vẫn giữ nguyên chu kỳ 4 năm một lần của Thế vận hội. Trong nhiều thập kỷ, bóng đá ngày càng trở nên phổ biến, được thúc đẩy bởi sự ra đời của truyền hình.
Hàng tỷ người từ Argentina đến Nhật Bản, Nam Phi đến Ấn Độ, háo hức theo dõi World Cup, ngay cả khi ĐTQG của họ không vượt qua vòng loại. Những người làm bóng đá coi việc nâng Cúp Vàng là đỉnh cao của môn thể thao vua này.
Vì danh tiếng của World Cup, các quốc gia đã tham gia vào các cuộc đấu thầu gay gắt để giành quyền đăng cai. Các chính phủ trả hàng tỷ USD để xây dựng các SVĐ và đặc quyền tổ chức giải đấu. Ngay cả Mỹ, nước đồng đăng cai World Cup 2026 với Mexico và Canada, cũng quyết tâm lần thứ hai trở thành nước chủ nhà World Cup (lần trước là World Cup 1994).
Chính vì thế, Wenger cho rằng chu kỳ tổ chức World Cup đã trở nên lỗi thời, vì mong muốn rõ ràng của NHM đối với bóng đá ngày càng nhiều hơn và việc di chuyển toàn cầu tương đối dễ dàng.
Và FIFA có một cơ hội hiếm hoi để thực kế hoạch của mình với việc hết hạn vào năm 2024 của "lịch các trận đấu quốc tế" - một thỏa thuận có giá trị 10 năm quy định thời gian thi đấu của các CLB và ĐTQG.
Theo lịch hiện tại, ở hầu hết các quốc gia, mùa giải diễn ra từ tháng 8 năm nay đến tháng 6 năm sau. Ở cấp độ đỉnh cao nhất, các cầu thủ thường xuyên nghỉ thi đấu ở các giải đấu cấp CLB để phục vụ ĐTQG tại các trận đấu vòng loại giành vé dự các giải đấu lớn được tổ chức vào những tháng mùa hè ở Bắc bán cầu.
Trong một sự thay đổi chưa từng có, FIFA đã chuyển World Cup 2022 sang tháng 11. Điều này là do sau khi quyền đăng cai cho Qatar, các quan chức FIFA đã quyết định rằng việc tổ chức World Cup ở quốc gia vùng Vịnh vào tháng 7 là không khả thi vì nhiệt độ có thể lên tới trên 40°C.
Đề xuất của Wenger là thay đổi lịch thi đấu hàng năm của bóng đá từ năm 2024 trở đi. Tất cả các "vòng loại" của ĐTQG sẽ diễn ra trong vòng 6 tuần từ tháng 10 đến tháng 11 - hoặc trong 2 đợt vào tháng 10 và tháng 3. Các trận đấu giao hữu giữa các ĐTQG sẽ bị loại bỏ.
Wenger và FIFFA nghĩ rằng những điều này sẽ làm giảm thời gian di chuyển của cầu thủ, cho phép cầu thủ phục hồi nhiều hơn. So sánh giữa chu kỳ 2014-2018 và giai đoạn 2026-2030 theo cách tính mới, quãng đường di chuyển của Leo Messi sẽ giảm từ 301.747km xuống 137.037km.
Phần còn lại của mùa giải sẽ dành cho các trận đấu cấp CLB. Những thay đổi này sẽ tạo ra khoảng trống kéo dài 1 tháng cho các giải đấu cấp ĐTQG vào tháng Sáu. Toàn bộ tháng 7 sẽ được dành làm khoảng thời gian nghỉ ngơi cho các cầu thủ mỗi năm.
Tất cả những điều này sẽ cho phép World Cup được tổ chức 2 năm 1 lần kể từ năm 2028 trở đi. Trong các năm xen kẽ, các cuộc giải châu lục như EURO, Copa America và CAN có thể diễn ra. Mỗi mùa hè sẽ trở thành một ngày hội của bóng đá.
Nhưng UEFA đã phản đối dữ dội việc sửa đổi lịch thi đấu này, một phần vì nó sẽ giảm bớt các trận đấu cấp CLB. Điều đó sẽ mâu thuẫn với kế hoạch mở rộng Champions League thêm ít nhất 4 trận đấu bổ sung cho mỗi đội trong một mùa giải.
Đó là một động thái tăng cường khâu kiếm tiền khác của UEFA được thiết kế để thu hút thêm thu nhập từ truyền hình và tăng 2 tỷ euro được chia sẻ giữa các CLB châu Âu tham gia. Một tuyên bố chính thức đã khẳng định: "Các LĐBĐ châu Âu đã kiên quyết phản đối đề xuất tổ chức World Cup 2 năm 1 lần của FIFA.
Các LĐBĐ sẽ làm việc với các bên liên quan để ngăn chặn FIFA đưa ra những quyết định đơn phương gây tổn hại cho bóng đá trong nước, vốn là nền tảng của ngành công nghiệp bóng đá và có ý nghĩa quan trọng nhất đối với các CLB, cầu thủ và NHM trên khắp châu Âu và thế giới.
Các giải đấu mới, các giải đấu được cải tiến hoặc các giải đấu mở rộng cho bóng đá cấp CLB và ĐTQG ở cả cấp độ châu lục và/hoặc cấp độ toàn cầu không phải là giải pháp cho các vấn đề hiện tại của bóng đá trong một lịch đấu vốn đã tắc nghẽn.
Lịch thi đấu bóng đá chắc chắn cần có sự thống nhất của tất cả các bên liên quan và chỉ có thể là kết quả của sự cân bằng tinh tế giữa bóng đá CLB và ĐTQG; giữa bóng đá CLB ở quốc nội và ở châu lục".
FIFPRO cũng cảnh báo rằng cầu thủ có nguy cơ kiệt sức từ các trận đấu bổ sung. Tuy nhiên, Ronaldo Béo cho rằng những cầu thủ xuất sắc nhất thế giới sẽ chào đón kế hoạch mới vì họ có nhiều khả năng hơn để giành được vinh quang lớn nhất trong bóng đá.
Anh nói: "Hãy hỏi Messi hoặc Cristiano Ronaldo liệu họ có muốn có thêm cơ hội để giành chức vô địch World Cup hay không, tôi chắc chắn rằng họ sẽ trả lời là có".
Nhiều VCK World Cup hơn cũng có nghĩa là nhiều nước đăng cai hơn. Điều đó có nghĩa là các nước chủ nhà tiềm năng sẽ ủng hộ ý tưởng của FIFA. Vào tháng 5/2021, Saudi Arabia là quốc gia đầu tiên kêu gọi "nghiên cứu khả thi" về việc tổ chức World Cup 2 năm 1 lần. Infantino đã có chuyến thăm chính thức tới Riyadh chỉ vài tuần trước đó.
Nhiều nền bóng đá của các LĐBĐ nhỏ hơn cũng đang ủng hộ, bởi tính đến nay, mới 79 quốc gia từng góp mặt trong các VCK World Cup, trong khi 132 ĐTQG là thành viên của FIFA chưa từng được tham gia.
Bangladesh, Maldives, Nepal và Sri Lanka dù rất khó để có thể giành vé dự kỳ World Cup đầu tiên trong lịch sử nhưng LĐBĐ của 4 quốc gia Nam Á đã đưa ra một tuyên bố chung, trong đó lập luận rằng: "Chu kỳ 4 năm là quá lớn và cơ hội tham dự là quá nhỏ".
Doanh thu tăng lên cho FIFA cũng sẽ cho phép Infantino đáp ứng các cam kết trong cuộc bầu cử chức chủ tịch trong quá khứ là tăng đáng kể số tiền tài trợ phát triển được cấp cho các LĐBĐ thành viên. Tuy nhiên, một số nhà phân tích tài chính cảnh báo không nên tăng tần suất của sự kiện.
Andrea Sartori, trưởng bộ phận thể thao toàn cầu của KPMG, cho biết: "Nếu có quá nhiều VCK World Cup thì giá trị của nó sẽ suy giảm. Nếu chúng ta ăn caviar hàng ngày, thì nó sẽ trở thành cơm nguội chứ không còn là món ăn xa xỉ như đêm đầu tiên".
Các CLB châu Âu còn phát hiện ra một âm mưu thâm độc hơn: Thâu tóm các trận đấu, giải đấu cấp CLB. Vào năm 2018, Infantino đã tổ chức các cuộc đàm phán bí mật với một tập đoàn các nhà đầu tư bao gồm SoftBank của Nhật Bản, cam kết 25 tỷ USD để tạo ra các giải đấu mới do FIFA điều hành, bao gồm cả việc mở rộng Club World Cup từ 8 lên 24 đội.
UEFA coi Club World Cup bản 24 đội là một mối đe dọa đối với vị thế hàng đầu của Champions League. CONMEBOL cũng phát hiện mối nguy tương tự với giải đấu Copa Libertadores. Trước sự phản đối gay gắt đó, tập đoàn do SoftBank đứng đầu đã rút lui nhưng Infantino vẫn không chịu từ bỏ.
FIFA đã thuê một ngân hàng thương mại có trụ sở tại Mỹ để tìm kiếm những nhà tài trợ mới cho dự án Club World Cup, với hy vọng huy động được 1 tỷ USĐ để khởi động giải đấu đầu tiên sẽ diễn ra tại Trung Quốc trong năm nay. Đại dịch COVID-19 khiến các kế hoạch bị trì hoãn vô thời hạn.
Giám đốc điều hành của một trong những CLB giàu có nhất thế giới cho rằng Infantino hiện đang tìm kiếm đòn bẩy để đạt được một món hời lớn – khi khiến các quan chức của UEFA và CONMEBOL ủng hộ kế hoạch World Cup mới vì đã chấp nhận thôi không đe doạ các giải đấu cấp CLB.
FIFA lo sợ mất quyền kiểm soát hoàn toàn bóng đá. Vào tháng 8/2021, giải La Liga đã nhận được 2,1 tỷ euro đầu tư từ tập đoàn cổ phần tư nhân CVC Capital Partners. Các nhà đầu tư khác cũng đã cố gắng mua cổ phần ở Serie A và Bundesliga trong những tháng gần đây, mặc dù những giao dịch đó đã bị đình trệ sau sự phản đối của các CLB.
FIFA đã lập luận rằng, các nhà đầu tư tư nhân, theo thời gian, có thể đạt được đủ quyền lực thương mại để buộc phải ly khai trong tương lai, giống như dự án Super League. Do đó, họ nói rằng việc mở rộng World Cup là một cách để bảo vệ các giải đấu cấp ĐTQG và duy trì uy tín của mình trong bóng đá.
Tuy nhiên, Javier Tebas, chủ tịch La Liga, bác bỏ quan điểm này. Ông cảnh báo các kế hoạch của FIFA sẽ cản trở sự phát triển của các giải đấu trong nước, cản trở những người đã tham gia vào môn thể thao này vào mỗi cuối tuần, chứ không chỉ trong một mùa hè. "Chu kỳ World Cup 2 năm 1 lần sẽ làm xấu đi những gì chúng ta có ngày hôm nay", Tebas nói.
Chưa rõ kết quả cuối cùng, nhưng FIFA tự tin chắc chắn sẽ giành được chiến thắng. Wenger nói: "Để tôn trọng NHM, chúng tôi cần sự đơn giản, rõ ràng và những trận đấu có ý nghĩa với họ. Đó là lý do tại sao chúng tôi muốn có nhiều cơ hội hơn để họ xem các trận đấu cạnh tranh đỉnh cao như chung kết World Cup".
