Phát triển từ gốc rễ

David Webb, cựu giám đốc học viện Tottenham và trưởng bộ phận tuyển dụng Bournemouth, từng có quãng thời gian dài thâm nhập nền bóng đá Đức. Webb nhận ra cách người Đức đào tạo một HLV không khác nhiều so với cầu thủ, rất căn bản, từ thấp đến cao và đòi hiểu tiêu chuẩn khắt khe.

Trải nghiệm đầu tiên của Webb là khi ông tới Leverkusen vào mùa giải 2008/09 để hoàn thành khóa học quản lý học viện, nghiên cứu chuyên sâu cấu trúc phát triển lò đào tạo. Webb ngạc nhiên vì thấy người Đức đề cao tầm quan trọng của HLV đội trẻ, đặc biệt là U19, ngang hàng với HLV đội một. Những HLV đội trẻ đều được vạch lộ trình phát triển lên cấp độ cao nhất.

“Những gì người Đức làm, tôi không thấy có ở Anh. Họ đào tạo một HLV trẻ tương tự như với một cầu thủ trẻ, vô cùng bài bản và kỹ lưỡng. Một HLV Đức ở cấp độ U19 đã được gọi là “HLV ưu tú”. Bởi lẽ người Đức rất coi trọng HLV ở cấp độ trẻ”, David Webb chia sẻ.

Julian Nagelsmann đã đi con đường đó, từ dẫn dắt đội trẻ 1860 Munich trước khi tới học viện Hoffenheim. Thomas Tuchel cũng bắt đầu từ đội trẻ Stuttgart dưới sự dìu dắt của Ralf Rangnick. Các CLB Đức khi thay tướng luôn ưu tiên đôn HLV đội trẻ lên thay, trước khi nghĩ tới người ngoài. Tính kế thừa được coi trọng giúp các HLV Đức biết cách phát huy cấu trúc và bản sắc CLB. 

Ảnh hưởng từ Rangnick

Vị HLV lão làng Ralf Rangnick, người từng nắm vai trò phát triển chiến lược cho RB Leipzig, có một tầm ảnh hưởng không nhỏ tới Klopp, Tuchel, Nagelsmann và hầu hết các HLV hiện hành tại Bundesliga.

Chiến lược gia 62 tuổi là cha đẻ của ‘Gegenpress’, lối chơi pressing ở cường độ cao đang trở nên thịnh hành tại châu Âu. Trong đó Juergen Klopp là một tín đồ của lối chơi mà vị thuyền trưởng Liverpool gọi là “bóng đá hạng nặng” (heavy metal football). Rangnick cũng dìu dắt nhiều HLV thành tài bao gồm Tuchel tại Stuttgart, Nagelsmann tại Leipzig. Jesse Marsch (người kế nhiệm Nagelsmann tại Leipzig mùa tới) Marco Rose (HLV Dortmund mùa tới) hay Adi Hutter (HLV M’gladbach mùa tới) cũng là những học trò của Rangnick.

“Rất nhiều HLV người Đức sử dụng ‘Gegenpress’ và điều chỉnh nó. Nhưng nhìn chung họ đều hướng đến lối chơi tấn công dồn dập, gây sức ép ở cường độ cao và luôn tìm cách tấn công nhanh nhất. Đó là những nguyên tắc quan trọng trong cách chơi của người Đức hiện tại. Mỗi HLV Đức lại biến hóa, điều chỉnh và thiết lập khác đi một chút cho phù hợp với lực lượng”, David Webb nhận xét.

“Nếu nhìn vào Tuchel, ông ấy rất linh hoạt trong chiến thuật nhờ óc sáng tạo. Cách Tuchel tư duy không bị bó buộc vào khuôn khổ. Ngay cả các bài tập của Tuchel cũng sáng tạo, thậm chí khác thường. Ở trận gặp Man City tại Premier League, Chelsea trên lý thuyết có 5 hậu vệ song thực tế là 4 vì Ruediger dâng rất cao để gây áp lực và chiếm không gian. Điều đó cho thấy Tuchel nghiên cứu đối phương rất kỹ, áp dụng linh hoạt vẫn trên một sơ đồ cố hữu”, Webb cho biết.

Anh hiện có không ít HLV trẻ tiềm năng như Frank Lampard hay Steven Gerrard. Nhưng cả hai đều chưa tích lũy đủ kinh nghiệm để làm việc trong môi trường khắc nghiệt nhất. Họ bắt đầu sự nghiệp huấn luyện không muộn nhưng sớm được giao những trọng trách tại Chelsea và Rangers. Khác với Nagelsmann và Tuchel, những người đi lên tuần tự trong nhiều năm từ vai trò HLV ở cấp độ trẻ. Nền tảng huấn luyện là sự khác biệt rõ nét giữa HLV Đức và Anh, giúp người Đức có bản lĩnh, kinh nghiệm và khả năng chịu áp lực cao hơn khi dẫn dắt các đội bóng lớn.  

“Nếu tôi là cố vấn của Tottenham, tôi sẽ khuyên họ sử dụng một HLV Đức vào lúc này. Những gì Pochettino đã làm rất giống một HLV Đức, đó là nhào nặn một tập thể mạnh từ lực lượng giàu tiềm năng. Tottenham không thể mời một HLV hàng đầu vì họ chỉ xây dựng lực lượng từ những ngôi sao. Tottenham cần mẫu HLV như người Đức, biết phát huy giá trị cốt lõi và bản sắc CLB trong khi vẫn đủ trí lực đua tranh ở đẳng cấp cao nhất”, David Webb khẳng định.