“Chúng tôi gần như không có thời gian rảnh”, De la Fuente chia sẻ. “Tôi dậy sớm, tập luyện, rồi bắt đầu làm việc từ 9 giờ sáng đến 1, 2, thậm chí 3, 4 giờ sáng hôm sau. Vì thế tôi ngủ rất ít, có khi chỉ 3 tiếng, hôm khác 4 hoặc 5 tiếng. Tôi có thể chợp mắt sau bữa ăn nhưng không nhiều.”
Ngạc nhiên trước chia sẻ này, MC Juanma Castano cho rằng áp lực của giải đấu khiến ông mất ngủ.
“Không phải vậy”, De la Fuente khẳng định. “Công việc rất nhiều. Thời gian giữa các trận đấu rất ngắn. Chúng tôi phải phân tích trận đấu vừa rồi, nghiên cứu đối thủ tiếp theo, chuẩn bị bài phát biểu, lên kế hoạch tập luyện, kèm cặp từng cầu thủ…”
Một số người có thể ngủ rất ít mà vẫn khỏe mạnh do yếu tố di truyền. Tháng 3/2022, các nhà nghiên cứu tại Đại học California San Francisco phát hiện ra những người ngủ “giỏi” chỉ cần từ 4 đến 5 tiếng mỗi đêm là đủ.
Nhiều nhân vật nổi tiếng khác cũng tự hào về khả năng ngủ ít, từ Thomas Edison, Margaret Thatcher, Richard Branson đến Donald Trump.
LĐBĐ Tây Ban Nha xác nhận rằng thói quen ngủ của De la Fuente bình thường ở nhà. Tuy nhiên, ông làm việc muộn mỗi đêm trong thời gian diễn ra giải đấu, rồi bù lại bằng giấc ngủ ngắn sau bữa trưa hoặc trên xe bus di chuyển.
“Ngủ 4 tiếng ư… nhiều người nói vậy, nhưng thực tế khác”, chuyên gia giấc ngủ người Tây Ban Nha Oriol Mercade chia sẻ với The Athletic. “Có lẽ ông ấy muốn thể hiện mình là người chăm chỉ. Nhưng nhìn chung, ngủ ít không tốt cho năng suất cũng như sức khỏe. Sau giấc ngủ ngon, các nhà lãnh đạo sẽ có nhiều sức hút, khả năng lãnh đạo và thuyết phục hơn.”
Dù HLV ngủ ít, các cầu thủ Tây Ban Nha lại tỏ ra tươi trẻ và đầy năng lượng tại EURO lần này. Đội bóng xứ sở bò tót đứng đầu bảng, thắng đậm Georgia 4-1, vượt qua Đức và Pháp đều với tỷ số 2-1 để lần đầu tiên vào chung kết một giải đấu lớn kể từ năm 2012.
Trước trận chung kết gặp Anh vào Chủ nhật, hãy trò chuyện với những người quen biết HLV 63 tuổi, người đang thăng hoa sau khởi đầu khó khăn.
Sinh năm 1961 tại thị trấn sản xuất rượu vang nổi tiếng Haro thuộc La Rioja, De la Fuente gia nhập lò đào tạo trẻ Lezama của Athletic Bilbao từ năm 16 tuổi. Là một hậu vệ trái mạnh mẽ, ông cùng Athletic vô địch La Liga hai lần. Sau đó, De la Fuente thi đấu cho Sevilla và Alaves.
Sự nghiệp HLV của ông bắt đầu tại các CLB trẻ xứ Basque là Portugalete và Aurrera vào cuối những năm 1990. Ông trải qua lò đào tạo trẻ của Sevilla trước khi trở lại Lezama và dẫn dắt đội dự bị Bilbao Athletic. Kinh nghiệm duy nhất của ông ở đội một là 11 trận cùng Alaves tại hạng Ba Tây Ban Nha năm 2011.
Năm 2013, Luis de la Fuente được Angel Maria Villar, cựu đồng đội tại Athletic Bilbao và khi đó là chủ tịch LĐBĐ Tây Ban Nha, bổ nhiệm dẫn dắt U19. Hai năm sau, ông cùng lứa cầu thủ gồm Rodri, Mikel Merino và Marco Asensio đăng quang EURO U19. Đến năm 2019, De la Fuente tiếp tục viết nên câu chuyện cổ tích với lứa tuổi U21, khi giúp Dani Olmo, Mikel Oyarzabal và Unai Simon lên ngôi vô địch châu Âu. Thành công tiếp nối thành công, đoàn quân của ông giành ngôi á quân Olympic Tokyo 2020 với sự bổ sung của Pedri và Marc Cucurella.
Song song với việc dẫn dắt các đội trẻ, De la Fuente còn đảm nhận vai trò đào tạo HLV tại trung tâm huấn luyện của LĐBĐ Tây Ban Nha ở Las Rozas. Khóa học năm 2017 có sự góp mặt của Andoni Iraola (Bournemouth) và Lionel Scaloni (Argentina).
“Giáo sư Luis de la Fuente là thầy của tôi khi tôi tham gia khóa học HLV”, HLV Scaloni chia sẻ với The Athletic trong kỳ Copa America vừa qua. “Ông ấy giúp đỡ tất cả những người trẻ tham gia khóa học. Luis là người tuyệt vời, tôi thích cách ông ấy thể hiện bản thân, cách ông ấy đối nhân xử thế, và cách các cầu thủ tận tâm với ông ấy”.
Sự nghiệp huấn luyện của De la Fuente chủ yếu gắn liền với các đội trẻ. Ông không mặn mà với việc dẫn dắt các CLB La Liga, và ngược lại, các CLB cũng ít quan tâm đến ông. Phong cách làm việc của De la Fuente phù hợp với môi trường đào tạo trẻ ở Las Rozas. Vì thế, ít ai nghĩ ông sẽ trở thành HLV trưởng ĐT Tây Ban Nha, cho đến khi chủ tịch LĐBĐ lúc đó là Luis Rubiales quyết định thay máu sau thất bại thảm hại tại World Cup 2022 dưới thời Luis Enrique. De la Fuente là lựa chọn phù hợp nhờ phong cách trái ngược với người tiền nhiệm, sẵn sàng nhận công việc và mức lương không quá cao, trái ngược với những ứng viên đình đám khác như Pep Guardiola, Mikel Arteta hay Unai Emery.
“Tôi không hề ngờ tới”, De la Fuente chia sẻ trên chương trình truyền hình El Hormiguero ngay sau khi nhận công việc vào tháng 12/2022. “Tôi nghĩ Luis Enrique sẽ tiếp tục. Nhưng Rubiales luôn ủng hộ tôi, và ông ấy nói muốn tôi trở thành HLV trưởng. Và thế, tôi ở đây”.
Những thử thách đầu tiên với De la Fuente đến từ chính giới truyền thông khi ông quyết định không triệu tập cựu đội trưởng Sergio Ramos cho đợt tập trung đầu tiên. Báo chí Madrid đồng loạt lên tiếng bảo vệ Ramos, khiến ông phải đối mặt với những buổi họp báo đầy căng thẳng.
Thất bại 0-2 trước Scotland ở vòng loại EURO 2024 càng khiến vị thế của De la Fuente lung lay. Không chỉ thua trận, cách chơi của ĐT Tây Ban Nha còn bị đối thủ hoàn toàn áp đảo.
Nhiều nhà báo và cả những người trong nội bộ LĐBĐ Tây Ban Nha bắt đầu đặt câu hỏi về năng lực của De la Fuente. Chỉ sau khi ĐT Tây Ban Nha vô địch Nations League hồi tháng 6, sự ủng hộ từ chủ tịch Rubiales mới trở lại mạnh mẽ. Tuy nhiên, bản thân De la Fuente không quá lo lắng, ông tin tưởng vào quá trình và văn hóa mà mình đã xây dựng từ các đội trẻ.
Nhưng rồi scandal của Rubiales tại World Cup nữ 2023 đã kéo De la Fuente vào cơn ác mộng. Ông đứng dậy vỗ tay ủng hộ phát biểu “tôi sẽ không từ chức” gây sốc của sếp mình chỉ vài giờ trước khi FIFA đình chỉ Rubiales khỏi mọi hoạt động bóng đá.
“Tôi nhận được rất nhiều chỉ trích, hoàn toàn xứng đáng”, De la Fuente thừa nhận sau đó. “Tôi xin lỗi. Tôi vỗ tay vì hoàn cảnh, bầu không khí căng thẳng lúc đó. Tôi chưa bao giờ trải qua tình huống áp lực và cảm xúc như vậy”.
Dù cần phải tách mình khỏi Rubiales, ưu tiên hàng đầu là không để đội tuyển nam chịu ảnh hưởng. “Điều quan trọng nhất là giành vé dự EURO”, ông nói trước trận gặp Georgia hồi tháng 9. “Tôi tin người Tây Ban Nha cũng nghĩ vậy”. Cuối cùng, những chỉ trích về việc thiếu ủng hộ bóng đá nữ lại giúp đoàn kết đội tuyển nam với HLV.
De la Fuente sau đó phải đối mặt với sự tức giận từ Barcelona khi tiền vệ trẻ Gavi bị chấn thương nặng trong chiến thắng 3-1 trước Georgia hồi tháng 11. Việc không được yêu thích tại Camp Nou hay Bernabeu không hẳn là điều xấu bởi phần lớn CĐV trung thành của đội tuyển Tây Ban Nha ủng hộ các CLB nhỏ hơn, trong khi hai ông lớn tập trung vào thành bại của riêng mình.
Khi Tây Ban Nha giành ngôi đầu bảng vòng loại EURO hồi tháng 11, những nghi ngờ về khả năng chiến thuật của De la Fuente nhường chỗ cho sự đánh giá cao về cách tiếp cận gắn kết của ông. Tuy nhiên, những người thân cận khẳng định ông không phải là người dễ dỗ dành. Ông từng có mối quan hệ tốt với Dani Ceballos nhưng loại bỏ tiền vệ Real Madrid sau những vấn đề với các cầu thủ Barcelona trong đội tuyển. Ông phớt lờ áp lực từ Brahim Diaz bên phía Real và không hề phiền khi Diaz chọn khoác áo Morocco. Tiền đạo Ayoze Perez của Real Betis không sở hữu tài năng cá nhân xuất sắc nhưng phù hợp hơn với tập thể.
“Luis là người rất thân thiện, với những ý tưởng rất rõ ràng”, đội phó Oyarzabal chia sẻ với The Athletic tại trung tâm huấn luyện Las Rozas hồi đầu tháng 6. “Ông ấy luôn nói rằng tập thể rất quan trọng, sự đoàn kết của mọi người. Cách chơi và chiến thuật phụ thuộc vào từng trận đấu và đối thủ. Nhưng điều quan trọng là mọi người cùng hướng về một mục tiêu, ủng hộ nhau. Khi đó, mọi thứ sẽ dễ dàng hơn”.
Các đội trẻ dưới thời De la Fuente cũng rất đoàn kết. Gia đình các cầu thủ cảm thấy được tôn trọng khi được yêu cầu quay video động viên con em. Khi sinh nhật De la Fuente rơi vào thời điểm EURO U21 năm 2019 tại Italia, ông đã mua bia cho các phóng viên ở khách sạn đội tuyển. Ở cương vị HLV trưởng, ông xây dựng mối quan hệ cá nhân với các phóng viên nổi tiếng của Tây Ban Nha, trò chuyện riêng và gọi tên họ khi họp báo.
Xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với nhân viên liên đoàn là một trong những ưu tiên hàng đầu của Luis de la Fuente. Sau mỗi đợt tập trung ĐTQG, ông đều gửi tin nhắn cá nhân qua WhatsApp cho từng thành viên, từ đầu bếp, nhân viên bảo vệ đến cả những thực tập sinh. Tại căn cứ của Tây Ban Nha ở Black Forest, Đức, ông luôn sẵn sàng trò chuyện với mọi nhân viên, kể cả khi đang trên đường đến phòng tập thể dục vào buổi sáng sớm. Thói quen này vẫn tiếp tục trong tháng này, bất chấp những vấn đề về đầu gối và vai có thể cần phẫu thuật vào mùa hè này.
Sự gắn kết và quyết tâm đó đã trở thành yếu tố quan trọng cho thành công của Tây Ban Nha tại Đức. Khi một cầu thủ hứng chịu chỉ trích từ truyền thông, như những câu hỏi về sự chuẩn bị cho giải đấu của trung vệ Aymeric Laporte, De la Fuente luôn đứng ra bảo vệ họ cả công khai và riêng tư.
"Cảm giác được bảo vệ như vậy là rất quan trọng với một cầu thủ", Laporte chia sẻ tại trung tâm huấn luyện Donaueschingen của Tây Ban Nha. "Nếu tôi hạnh phúc khi đại diện cho Tây Ban Nha, thì đó là nhờ những chi tiết như vậy. Khi bạn cảm thấy được tin tưởng, bạn sẽ chơi tự do và thể hiện được màn trình diễn tốt nhất của mình. Quản lý con người chắc chắn là một trong những thế mạnh lớn nhất của De la Fuente".
Lamine Yamal, thần đồng 16 tuổi, được chăm sóc cẩn thận bởi các đồng đội, HLV và nhân viên liên đoàn, và đã có sự phát triển vượt bậc. Tất cả mọi người đều được đối xử như những người trưởng thành có trách nhiệm và De la Fuente luôn thẳng thắn với họ, đảm bảo rằng ngay cả những cầu thủ ít được ra sân cũng cảm thấy mình quan trọng.
"Ngày đầu tiên tôi gia nhập đội, tôi nói với ông ấy rằng điều quan trọng nhất đối với tôi là cuộc sống hàng ngày và sự hòa hợp với đội bóng", tiền đạo dự bị Joselu cho biết. "Giữ mọi thứ lành mạnh và cạnh tranh. Ông ấy hoàn toàn đồng ý với tôi. Tôi nghĩ ông ấy đã xây dựng một gia đình ở đây, đó là điều cơ bản đưa chúng tôi đến thời điểm này. Chúng tôi đã vô địch Nations League trên đường đi, và tập thể con người ở đây là yếu tố tạo nên sự khác biệt".
Tuy nhiên, vẫn có những nhắc nhở về những vấn đề trong quá khứ. Trận gặp Georgia ở vòng 1/8 gợi nhớ đến trận đấu vòng loại tại Tbilisi vào tháng 9 năm ngoái, trận đấu đầu tiên sau khi Rubiales từ chức. Giữa sự hỗn loạn tại liên đoàn, đội bóng đã thắng 7-1, với bàn thắng ra mắt của Yamal và sự nổi lên của Nico Williams trên cánh đối diện.
"Đó là nơi chúng tôi bắt đầu nói về 'gia đình'", De la Fuente nhớ lại trước chiến thắng 4-1 ở vòng 1/8. "Chúng tôi đã phải trải qua những khoảnh khắc đầy cảm xúc. Chúng tôi đã trở nên mạnh mẽ hơn rất nhiều".
Sự nổi lên của Tây Ban Nha như một đội bóng hàng đầu với lối chơi tấn công hấp dẫn tại giải đấu này đã khiến nhiều người bất ngờ, kể cả trong nội bộ liên đoàn và xung quanh đội tuyển.
Sự nổi lên của De la Fuente như một HLV và nhà lãnh đạo xuất sắc cũng là một điều bất ngờ, đặc biệt là khi xét đến những thách thức và sai lầm trong những tháng đầu tiên nắm quyền.
Giữa tất cả những điều đó, ông vẫn tập trung vào những gì ông cảm thấy quan trọng nhất để thành công, đặt sang một bên những vấn đề như ngủ đủ giấc mỗi đêm. Và một đội hình mà ông biết và tin tưởng đã tiếp tục vượt qua mọi thử thách.
Sau chiến thắng bán kết trước Pháp, De la Fuente đợi ở đường hầm để ôm từng cầu thủ, kể cả những người không ra sân, như tiền vệ bị chấn thương Pedri.
"Bạn luôn phải tin vào đội bóng này", HLV người Xứ Basque nói trong cuộc họp báo sau trận đấu. "Cá nhân họ đều tuyệt vời nhưng họ luôn cống hiến vì lợi ích chung, họ rất hào phóng trong nỗ lực của mình. Họ tham vọng, với quyết tâm vượt qua khó khăn. Tôi có niềm tin và tôi tự hào khi dẫn dắt những cầu thủ này".
Bốn ngày giữa bán kết và chung kết cũng sẽ đầy ắp kế hoạch và công việc. Không có khả năng De la Fuente sẽ ngủ được hơn bốn hoặc năm tiếng mỗi đêm, nhưng ông sẽ không bỏ lỡ buổi tập thể dục buổi sáng của mình và sẽ tiếp tục giữ cho toàn bộ "gia đình" Tây Ban Nha tập trung vào những gì họ cần làm để giành chiến thắng vào Chủ nhật tại Berlin.
Sau khi giải đấu kết thúc sẽ là thời gian nghỉ ngơi và phục hồi. Rất nhiều điều đã xảy ra trong 20 tháng De la Fuente làm HLV trưởng ĐTQG. Tất cả sẽ đáng giá nếu như HLV khiêm tốn và ít được biết đến nhất trong lịch sử bóng đá Tây Ban Nha thực hiện được giấc mơ dẫn dắt La Roja đến một danh hiệu quốc tế khác.