Đó là EURO 2000, khi HLV Frank de Boer còn là đội trưởng ĐTQG (lần lượt thắng Czech, Đan Mạch, Pháp); EURO 2008 (Italia, Pháp, Romania); World Cup 2010 (Đan Mạch, Nhật Bản, Cameroon) và giải đấu lớn gần nhất mà họ tham dự World Cup 2014 (Tây Ban Nha, Australia, Chile). Nhưng trong những chiến dịch đó, Hà Lan đều không thể có được chức vô địch.
Trong số các giải đấu nói trên, EURO 2008 có lẽ là giải đấu mà thất bại của Hà Lan bị coi là khó hiểu nhất. Ruud van Nistelrooy, trợ lý của Frank de Boer hiện tại, là trung phong số một của Hà Lan khi ấy. Cơn lốc màu da cam đã thổi phăng Italia và Pháp ở hai lượt trận đầu tiên với những tỷ số đậm đà 3-0 và 4-1. Nhưng khi vào đến vòng knock-out, họ để thua Nga sau 120 phút mà cơn lốc vòng bảng bỗng trở thành những đợt gió thoảng.
Sau này, nguyên nhân sâu xa của thất bại đó mới được hé lộ. Toàn đội đã bị ảnh hưởng tâm lý khi vợ của hậu vệ Khalid Boulahouz sinh non và bé gái mất khi vừa chào đời, chỉ 24 tiếng trước trận đấu với Nga.
Nhưng còn một lý do khác mang tính chuyên môn nhiều hơn, đó là việc Marco Van Basten đã “mạnh dạn” thay tới 9 cầu thủ xuất phát ở 2 trận trước đó trong cuộc đối đầu với Romania ở trận cuối cùng vòng bảng.
Ở một trận đấu thủ tục, các HLV có quyền thử nghiệm nhưng việc thay thế hàng loạt cầu thủ sẽ dẫn đến việc nhiều trụ cột rơi vào trạng thái “bất ngờ” được thư giãn, trong khi việc duy trì áp lực liên tục là điều cần thiết ở một giải đấu lớn, bởi nó giữ cho cầu thủ sự tập trung và tinh thần thi đấu.
Van Nistelrooy cũng kể lại rằng trước trận đấu cuối cùng vòng bảng World Cup 2006 với Argentina (Hà Lan đã thắng 2 trận đầu tiên trước Serbia & Montenegro và Bờ Biển Nga), khi Van Basten được hỏi: “Muốn gặp Bồ Đào Nha hay Mexico ở vòng tới?” thì HLV này trả lời: “Ôi dào quan trọng gì, chúng tôi phải giữ quân cái đã!”. Hà Lan thay một loạt người đá chính, hòa Argentina 0-0 và sau đó bị Bồ Đào Nha loại ở vòng 1/8.
Bài học kinh nghiệm đó đã được đúc rút ở EURO 2020 lần này. Dù đã chính thức đi tiếp và có ngôi đầu bảng chỉ sau hai lượt trận đầu tiên, Hà Lan chỉ thay có 2 vị trí trong đội hình xuất phát trước Bắc Macedonia. Một trong số hai người được nghỉ ngơi là Marten de Roon bởi anh phải tránh thẻ vàng. Những trụ cột như Wijnaldum, De Ligt hay Blind thậm chí còn đá trọn vẹn 90 phút.
Van Nistelrooy chắc chắn đã có những lời tư vấn cho Frank de Boer. Hà Lan rút ra được những bài học lớn từ thất bại, và đó có thể là điểm mấu chốt để tin vào khả năng thành công của họ.
