Tây Ban Nha từng reo rắc kinh hoàng cho mọi đối thủ bằng thứ bóng đá Tiki-taka chết chóc. Đó là cách thi đấu dập tắt mọi ý định chơi bóng của đối thủ bằng cách giành quyền kiểm soát bóng tối đa, bằng những đường chuyền đi chuyền lại như ru ngủ đối phương, rồi đưa bóng tới tận vòng cấm địa mới dứt điểm. Nhờ Tiki-taka, bóng đá xứ sở bò tót trải qua giai đoạn hoàng kim với 2 chức vô địch EURO (2008 và 2012), xen giữa là chức vô địch thế giới (2010).
Nhưng từ World Cup 2014, ĐT Tây Ban Nha bắt đầu thoái trào, khi Tiki-taka không còn là nỗi khiếp sợ đối với các địch thủ. Nguyên nhân bắt nguồn từ sự rút lui của những yếu nhân trong lối chơi này như Xavi, Andres Iniesta, Sergio Busquets, Gerard Pique…. Dù đội bóng xứ sở bò tót đã cố tìm cách khôi phục Tiki-taka, đặc biệt dưới thời của HLV Luis Enrique, nhưng họ thất bại thảm hại.
Ở EURO 2024, ĐT Tây Ban Nha thể hiện bộ mặt hoàn toàn khác. Lối đá của họ chẳng còn một chút liên hệ nào với Tiki-taka. Dưới sự dẫn dắt của HLV Luis de la Fuente, “Bò tót” sẵn sàng lùi sâu về phần sân nhà, nhường thế trận cho đối thủ, để triển khai lối đá phòng ngự chặt, phản công nhanh. Họ không ngần ngại phạm lỗi từ xa để hạn chế tối đa nguy cơ rình rập khung thành. Đặc biệt, họ dám chơi tấn công trực diện hơn thay vì thứ bóng đá rích-rắc chuyền qua, chuyền lại như thời Tiki-taka.
Trận ra quân ở EURO 2024 là minh chứng rõ nhất cho sự thay đổi của Tây Ban Nha. Thống kê sau trận cho thấy, “Bò tót” chỉ cầm bóng 46,7% (tỷ lệ cầm bóng của Croatia là 53,3%). Đó là lần đầu tiên kể từ trận chung kết EURO 2008 với ĐT Đức, tương đương với 136 trận đấu liên tiếp, Tây Ban Nha có tỷ lệ kiểm soát bóng ít hơn đối thủ. Tuy nhiên, các học trò của ông De la Fuente lên bóng lần nào là khung thành của Croatia chao đảo lần đó và họ đã 3 lần xé lưới của đội bóng Ca-rô.
Ở trận tiếp theo gặp ĐT Italia, Tây Ban Nha cầm bóng nhiều hơn, nhưng lối chơi của họ không hề có dấu ấn của Tiki-taka. Các học trò của ông De la Fuente triển khai tấn công thật nhanh mỗi khi có bóng. Họ hạn chế những đường chuyền rườm rà để tịnh tiến lên phía trước, mà tận dụng tốc độ cũng như khả năng bứt phá rất tốt của những cầu thủ như Nico Williams, Pedri hay Lamine Yamal để tiếp cận khung thành của đội bóng thiên thanh. Trong một tình huống hãm thành như thế của “Bò tót”, hậu vệ Riccardo Calafiori đã lóng ngóng đốt lưới nhà.
Tây Ban Nha gặp bất lợi lớn, khi rơi vào “bảng tử thần” ở EURO 2024. Nhưng họ đã xuất sắc giành vé vào vòng trong chỉ sau 2 lượt trận. Cách chơi chuyển trạng thái nhanh chóng mặt của “Bò tót”, tận dụng tốc độ và khả năng bứt phá của các cầu thủ trẻ trên đất Đức reo rắc kinh hoàng cho các đối thủ chẳng hề thua kém thời Tiki-taka thống trị thế giới. Để có được sự thay đổi lớn lao đó, HLV De la Fuente phải rất dày công. Được biết, chỉ trong 10 trận đầu tiên dẫn dắt Tây Ban Nha, chiến lược gia 51 tuổi này đã triệu tập khoảng 50 cầu thủ để thử nghiệm.
Trả lời phỏng vấn sau chiến thắng 1-0 của đội nhà trước Italia, tiền vệ Rodri nêu rõ quan điểm của ĐT Tây Ban Nha thế hệ mới: “Với chúng tôi, thi đấu theo phong cách nào không thành vấn đề. Quan trọng là đội bóng phải giành chiến thắng!”. Tiền vệ đang khoác áo CLB Man City chia sẻ thêm: “Bóng đá luôn vận động và thay đổi từng ngày từng giờ. Thế nên, đội bóng cũng cần có sự điều chỉnh linh hoạt để bắt kịp xu hướng thời đại. Tôi không phủ định Tiki-taka. Nhưng ở thời điểm hiện tại, Tây Ban Nha không còn những nhân tố thích hợp để triển khai thứ bóng đá đó”.
Có thể là còn quá sớm để nói về thành công của ĐT Tây Ban Nha dưới sự dẫn dắt của HLV De la Fuente. Nhưng rõ ràng, “Bò tót” đang có sự thay đổi theo chiều hướng tích cực. Và sự sống của Tây Ban Nha đang nảy mầm từ cái chết của Tiki-taka.
Tây Ban Nha phải dứt điểm ngay khi có cơ hội
Trả lời phỏng vấn nhật báo AS, HLV De la Fuente tiết lộ: “Tôi không khuyến khích học trò rê dắt bóng trước khung thành của đối thủ. Cách chơi đó không phù hợp với tình hình thực tế”. Theo HLV 51 tuổi này, ông luôn yêu cầu cầu thủ của mình phải lập tức tung ra những cú dứt điểm, khi có cơ hội.
