Thụy Sĩ vượt qua vòng bảng ở 5 giải đấu lớn gần nhất và tiếp tục làm được điều đó tại EURO 2024. Tứ kết là thành tích tốt nhất của họ ở các kỳ EURO và World Cup, và chỉ chịu thua Anh trên chấm luân lưu.
HLV Murat Yakin không cho học trò chơi phòng ngự trước hàng công đầy rẫy tài năng của Anh. Họ liên tục tìm cách đột phá, nhưng mất 45 phút để tìm ra phương án. Thụy Sĩ điều chỉnh bằng cách kéo rộng hàng thủ và sử dụng thủ môn Yann Sommer hoặc tiền vệ trung tâm Granit Xhaka một cách cực kỳ linh hoạt.
Hai trung vệ vòng ngoài Ricardo Rodriguez và Fabian Schar gây khó dễ cho Anh trong hiệp hai, và Thụy Sĩ nhiều lần suýt thắng trận. Lối chơi chủ động giúp Thụy Sĩ cống hiến những màn trình diễn hấp dẫn và tăng cơ hội hơn là chơi phòng ngự số đông. Họ cũng thể hiện điều này trong 4 trận trước đó gặp Italia, Đức, Scotland và Hungary.
Sự xoay chuyển vị trí giữa wing-back Michel Aebischer và tiền vệ cánh Ruben Vargas là đặc trưng của Thụy Sĩ, với Aebischer di chuyển vào trung lộ hỗ trợ Xhaka và Remo Freuler. Hungary không thể chống đỡ trong trận mở màn khi Aebischer hai lần vào trung lộ kiến tạo cho Kwadwo Duah và nhân đôi cách biệt.
Italia cũng chịu chung số phận ở vòng 1/8, và áp lực pressing hiệu quả của Thụy Sĩ từng làm trước Đức càng khiến đội bóng của Luciano Spalletti khổ sở. "Không chỉ là chiến thắng", HLV Yakin nói sau khi đánh bại Italia 2-0, "mà còn là cách chúng tôi thắng. Điều đó vô cùng đáng giá".
Cùng với Thụy Sĩ, Thổ Nhĩ Kỳ cũng dừng bước ở tứ kết, nhưng để lại dấu ấn với lối chơi kỹ thuật sắc sảo ở 1/3 cuối sân. Dù không phải là đội phòng ngự chắc chắn, nhưng việc sử dụng hai hậu vệ cánh Ferdi Kadioglu và Mert Muldur đã giúp Thổ Nhĩ Kỳ tạo ra nhiều mối nguy hiểm từ hai biên.
Bàn thắng đầu tiên của đội tuyển này tại giải đấu là minh chứng rõ nét. Sau khi đường căng ngang của Kadioglu bị phá ra, Muldur đã tung cú volley tuyệt đẹp mở tỷ số trận gặp Georgia.
Việc sử dụng Arda Guler như một tiền đạo ảo cùng với những pha chạy chỗ thông minh của Baris Yilmaz bên cánh phải cũng phát huy hiệu quả. Guler ghi bàn thắng đẹp mắt trong chiến thắng 3-1 trước Georgia sau pha phản công nhanh, còn những pha chồng cánh của Yilmaz trước CH Séc đã giúp Thổ Nhĩ Kỳ vùng lên mạnh mẽ ở hiệp 2. Cả hai cầu thủ này cũng phối hợp ăn ý trong pha tấn công đầu tiên của đội nhà trước Áo, tạo điều kiện cho Merih Demiral ghi bàn mở tỷ số.
Ở vòng 1/8, Áo gặp khó khăn trong việc xuyên thủng hàng phòng ngự 5 người của Thổ Nhĩ Kỳ trong hiệp 1. Tuy nhiên, sơ đồ 4-1-4-1 với sự cơ động của bộ tứ công đã giúp họ tạo ra nhiều cơ hội hơn ở hiệp 2, đặc biệt là sau khi Michael Gregoritsch vào sân, tăng thêm sự đa dạng trong triển khai bóng. Hàng phòng ngự của Thổ Nhĩ Kỳ đã phải chống đỡ rất vất vả trước những quả tạt liên tiếp của đối thủ. Nếu không có pha cứu thua xuất sắc của thủ môn Mert Gunok, có lẽ Áo đã đi tiếp.
Trong khi đó, Áo đã gây ấn tượng mạnh khi đứng đầu bảng có sự góp mặt của Pháp, Ba Lan và Hà Lan. Đội bóng này đã chơi tấn công chủ động và giàu sức sống hơn dưới thời HLV Ralf Rangnick. “Ông ấy và các cộng sự đã đến đây gần hai năm và chúng tôi đã tiến bộ rõ rệt”, Marcel Sabitzer chia sẻ sau chiến thắng 3-2 trước Hà Lan.
“Trước đây, chúng tôi chơi khá bị động, nhưng giờ đã thay đổi. Chúng tôi mạnh mẽ hơn khi mất bóng. Mọi người đều biết rằng khi mất bóng phải nhanh chóng áp sát và giành lại. Đó có lẽ là sự khác biệt lớn nhất. Nhưng khi có bóng, chúng tôi có một HLV rất giỏi, luôn chỉ ra những khoảng trống để khai thác”.
Phong cách trực diện, giàu năng lượng của Áo rất phù hợp với đội hình của họ, khi nhiều cầu thủ từng chơi trong hệ thống Red Bull - nơi HLV Rangnick là kiến trúc sư chiến thuật - hoặc làm việc dưới sự dẫn dắt của những người học trò của ông.
Pháp của Didier Deschamps đã khổ sở trước lối pressing của Áo, Ba Lan bị cuốn vào những pha phản công tốc độ của họ, còn hàng phòng ngự Hà Lan bị xé nát bởi sự di chuyển thông minh của bộ tứ tấn công đối phương.
Không chỉ Thụy Sĩ, Thổ Nhĩ Kỳ và Áo, Romania, Slovakia và Đan Mạch cũng thể hiện rõ ràng ý đồ chơi bóng của mình, bất chấp kết quả không mấy ấn tượng.
Ngay cả Albania, Slovenia, Ukraine và Georgia cũng cố gắng phát huy tối đa tài năng cá nhân - từ khả năng sút bóng của Jasir Asani, những pha chạy chỗ của Benjamin Sesko, sự khéo léo của Georgiy Sudakov hay kỹ năng đi bóng của Khvicha Kvaratskhelia.
Với chất lượng kỹ thuật hiện có, hầu hết các đội bóng này đều chủ động chơi tấn công khi có cơ hội. Trong một thế giới song song, nếu họ chọn lối chơi phòng ngự tiêu cực, sẽ chẳng ai trách họ. Nhưng EURO 2024 không phải như vậy. Chính lối chơi tấn công đã giúp những đội bóng này tiến sâu hơn.
Slovenia chỉ chịu thua Bồ Đào Nha trên chấm luân lưu ở vòng 1/8, Áo và Thổ Nhĩ Kỳ đụng độ ở vòng này, Slovakia bị cú vô lê của Jude Bellingham loại khỏi cơ hội lần đầu vào tứ kết, còn Thụy Sĩ đã từng ở rất gần bán kết.
