Xuyên suốt 30 năm gắn bó với nghiệp HLV, Gasperini đã xây dựng hình ảnh một chuyên gia chăm bẵm những tài năng trẻ, một chiến lược gia đam mê tấn công và giỏi ngáng đường những đội bóng lớn. Sơ đồ tủ 3-4-3 của ông từng một thời bị coi là lựa chọn mạo hiểm, nhưng giờ đang trở thành mốt ở cả châu Âu. Và mùa 2023/24 này chính là dấu son lớn nhất trong sự nghiệp của Gasperini.

• Nhận định Atalanta vs Leverkusen, 02h00 ngày 23/5

Vì đội bóng của ông đã lọt vào hai trận chung kết, và cũng sớm giành vé dự Champions League mùa tới. Atalanta đã để thua trận chung kết đầu tiên, khi thất thủ 0-1 trước Juventus ở Coppa Italia. Nhưng giờ, trước mắt thầy trò Gasperini vẫn còn một trận chung kết danh giá hơn nhiều tại Europa League với đối thủ Leverkusen.

Vậy chiến lược gia 66 tuổi nghĩ gì về trận chung kết cúp châu Âu đầu tiên trong sự nghiệp?

Ông chia sẻ với UEFA.com: “Tôi rất hài lòng. Đó là một thành tích đáng tự hào, cho thấy cả đội đã có một mùa giải ấn tượng”. Gasperini cũng thừa nhận đây chính là “đỉnh cao trong sự nghiệp của tôi”. Tuy nhiên, trái với suy nghĩ của số đông, ông thầy người Turin không quá bị ám ảnh bởi việc giành chiến thắng.

Gasperini giải thích: “Tôi nghĩ việc giành một chiếc cúp không phải lúc nào cũng là thước đo cho thành công. Vì mỗi người đều có mục tiêu của mình”. Chiến lược gia kỳ cựu này khẳng định, việc giúp Atalanta vượt qua những kỳ vọng ở mùa giải này đã đủ khiến ông hài lòng. Nhưng Gasperini cũng thừa nhận rằng: “Dĩ nhiên, nếu giành được cúp thì chúng tôi sẽ hài lòng hơn”.

Tấm vé vào chơi trận chung kết Europa League cũng là phần thưởng cho sự kiên định với lối chơi tấn công mà Gasperini xây dựng suốt 8 năm qua ở Atalanta. Ông kể lại với UEFA.com: “Khi tôi mới bắt đầu tiếp quản, đội bóng có nhiều tài năng ở đội trẻ nhưng hiếm khi được trao cơ hội tại đội một. Nhưng rồi số phận của Atalanta bắt đầu thay đổi. Đầu tiên, chúng tôi giành vé dự Europa League, rồi sau đó là Champions League”.

Gasperini đánh giá ba lần liên tiếp dự Champions League là “phần thưởng cho đội bóng luôn chơi thứ bóng đá hấp dẫn, và ghi được rất nhiều bàn”. Nhưng cú hích thực sự với Atalanta phải là hành trình ở Champions League mùa 2019/20. Đó là khi đội bóng thành Bergamo tiến sát tới vòng bán kết, mà đáng tiếc là họ đã bị PSG chặn lại. Gasperini đánh giá đó là “một thành tích đáng nhớ”, đồng thời khẳng định “năm nay, chúng tôi có thể vượt qua nó và xác lập một cột mốc mới trong lịch sử đội bóng”.

Để lọt vào trận chung kết Europa League, Atalanta đã phải trải qua một hành trình dài. Bắt đầu từ vòng bảng, nơi họ không phải là tên tuổi sáng giá nhất. Gasperini nhớ lại: “Chúng tôi đã chơi những trận tuyệt vời trước các đối thủ sừng sỏ, đầu tiên là chuyến làm khách ở Lisbon, trước một Sporting được đánh giá mạnh nhất bảng”. Và sự tự tin của họ lên cao nhất, sau khi giành chiến thắng tại thánh địa Anfield của Liverpool.

Giờ thì trước mắt đội bóng Italia là thử thách cuối cùng, cũng là khó khăn nhất mang tên Leverkusen. Và dĩ nhiên, Gasperini đánh giá rất cao đại diện của Bundesliga. Ông nhận xét: “Những gì họ làm được đã nói lên tất cả. Họ chưa thua trận nào mùa này, và chúng tôi sẽ phải đối đầu với một đội bóng rất khó nhằn, đội bóng đã tạo nên điều kỳ diệu ở Bundesliga”.

Gasperini tiếp tục phân tích: “Leverkusen là một đội bóng đầy sức mạnh. Họ chơi một thứ bóng đá chặt chẽ, khiến đối thủ khó xuyên thủng hoặc tìm ra khoảng trống”. Còn về mặt trận tấn công, chiến lược gia 66 tuổi nhận xét đội bóng Đức sở hữu “một hàng công rất tốc độ và kỹ thuật”. Đó là một đội bóng tuyệt vời, nhưng Gasperini khẳng định Atalanta “cũng có những thứ vũ khí của riêng mình, và có thể gây ra khó khăn cho đối thủ”.

Sự tự tin ấy hoàn toàn có lý do. Vì như nhận xét của Gasperini thì “cả hai đội đều sử dụng một sơ đồ giống nhau”. Nó gần như là một sự ghi nhận với cá nhân ông, như chiến lược gia người Italia lý giải: “Khi tôi bắt đầu áp dụng sơ đồ 3-4-3 vài năm trước, Atalanta có lẽ là đội duy nhất làm vậy. Chúng tôi giống như một trường hợp dị biệt của bóng đá thế giới”.

Nhưng giờ, rất nhiều đội bóng ở cả Champions League lẫn Europa League đều chơi với sơ đồ này, dù cách tiếp cận trận đấu của họ có thể khác nhau. Vì thế, Gasperini hoàn toàn có thể tự hào khi tuyên bố: “Việc tung ra đội hình với 3 hậu vệ và 3 tiền đạo giờ đang là mốt”. Tuy nhiên, ông vẫn đủ tỉnh táo để hiểu rằng mình và các học trò vẫn chưa giành được chiếc cúp nào cả.

Thất bại trong trận chung kết Coppa Italia với Juventus cho thấy, Atalanta vẫn có vấn đề. Như Gasperini thừa nhận: “Chúng tôi đã phải trải qua một mùa giải khó khăn với 53 trận đấu, và đã tỏ ra mệt mỏi và chậm chạp trong trận gặp Juventus”. Nhưng ông cam kết, Atalanta sẽ thể hiện “phiên bản tốt nhất” trong trận chung kết Europa League với Leverkusen.

Vì xét cho cùng, người ta sẽ chỉ nhớ đến tên kẻ chiến thắng. Bất kể Atalanta đã giành vé Champions League và lọt vào hai trận chung kết trong mùa giải này, chiến tích ấy sẽ sớm rơi vào quên lãng nếu nó không được hiện thực hóa bằng một chiếc cúp.