Thời điểm này năm ngoái, Jorge Valdano, chân sút huyền thoại người Argentina, cựu HLV Real Madrid, nhà hiền triết đáng nể trọng trong thế giới bóng đá, đã tóm lược tình cảnh đòi chia tay Barcelona của Lionel Messi một cách tuyệt hảo:

“Tôi vẫn nghĩ chỉ duy nhất một điều tồi tệ hơn việc Messi rời Barca”, Valdado viết trên tờ El Pais, “Và đó là Messi ở lại với điều kiện hiện tại”.

Điều kiện được đề cập là cuộc khủng hoảng từ trong ra ngoài sân cỏ của Barca. Đội bóng xứ Catalonia ngập ngụa trong nợ nần và thành tích thi đấu vô cùng bết bát, bao gồm thảm bại 2-8 trước Bayern Munich tại Champions League.
 
Ronald Koeman được bổ nhiệm làm HLV như một lựa chọn tò mò và hoài nghi. Luis Suarez rục rịch bỏ đi, và cái cách tiền đạo người Uruguay ra đi sau đó còn thảm hại hơn nữa. Đồng thời, những cầu thủ khác cũng tính chuyện đào tẩu. Chán chường, Messi tuyên bố đòi ra đi.

Khi đã phát ngôn như vậy nhưng vẫn ở lại, Messi rõ ràng bất nhất. Trong 8 lần ra sân đầu tiên ở mùa 2020/21, siêu sao người Argentina thi đấu như thể mùa giải cuối cùng, với vỏn vẹn 3 bàn thắng bao gồm 2 bàn từ chấm 11m.

Nhưng lần này, Valdano đã sai. Chứng kiến Messi khoác áo đội bóng khác, chắc hẳn dềnh lên cảm giác dị hợm trong lòng cule, nhưng thay đổi không có nghĩa thảm họa. Cánh cửa này khép lại bầu trời khác mở ra. Thực tế chứng kiến nhiều niềm vui thú vị và bất ngờ.

Cuộc tranh luận về tương lai Messi, ngay trước biến cố burofax và hiện Messi đã đáo hạn hợp đồng, luôn đóng khung đơn giản. Có hai lựa chọn. Messi có thể kết thúc sự nghiệp tại Barca và trở thành cầu thủ vĩ đại nhất lịch sử CLB, với khả năng vượt mốc 1.000 lần ra sân trong màu áo Los Blaugrana.

Hoặc, cách khác, siêu sao người Argentina có thể chọn thử thách ở một nơi khác để chứng tỏ bản thân. Với giả thiết này, lựa chọn khả dĩ hiếm hoi cho La Pulga là tái hợp Pep Guardiola tại Man City hoặc tái hợp với Neymar tại PSG.

Khó lòng hoài nghi khả năng thành công của Messi tại Premier League hoặc Ligue 1, đặc biệt trong màu áo những đội bóng thường xuyên thống trị giải quốc nội như PSG và Man City. Xa hơn, việc đầu quân cho một trong hai trọc phú này sẽ là cơ hội để Messi chứng minh bản lĩnh, bằng cách dẫn dắt đội bóng lần đầu vô địch Champions League.

PSG và Man City đều đã ở rất gần danh hiệu, khi đều góp mặt trong trận chung kết 2 mùa gần nhất. PSG được đánh giá chơi hay hơn Bayern, trong khi Man City là đội cửa trên so với Chelsea. Vấn đề của cả hai là không thể tạo ra sự khác biệt trong trận chiến quyết định, điều Messi đã làm ở 3 lần tham dự chung kết Champions League cùng Barca.

Tuy nhiên, liệu Messi cần phải chứng minh điều gì nữa không, khi La Pulga sẽ vẫn đứng đúng tâm thế anh đã có tại Barca gần như suốt sự nghiệp: vị thế ứng cử viên hàng đầu. Mùa tới, Man City và PSG lần lượt được xếp thứ nhất và thứ ba trong danh sách ứng viên vô địch Champions League. Thậm chí Man City hay PSG vẫn chưa thể sánh với Barca thời vàng son do Messi dẫn dắt. Vậy thì Messi chứng minh điều gì?!

Mặt khác, Barca hiện chỉ được xếp thứ bảy. Và đó là với lý thuyết còn Messi, mặc dù thực tại anh không có tên trong biên chế đội bóng. Nếu không có Messi, dám chắc Barca không nằm trong top 10 ứng viên. Không La Pulga, bất quá Barca là một đội bóng trung bình khá. Sự thật phũ phàng là như vậy.

Đó là lý do tại sao hầu hết mong muốn Messi ở lại Barca, để chuyện tình lãng mạn không bị đứt đoạn và được mộng mơ về cái kết có hậu. Nhưng lật ngược vấn đề, Messi phải thay đổi như thể nào để thích ứng trong một tập thể kém hơn.

Và cuộc tranh luận muôn thuở trong các môn thể thao khác nhau đều như vậy.

Lewis Hamilton có phải là tay đua F1 thành công nhất trong một chiếc xe yếu hơn? Mark Cavendish có phải là cua-rơ đua nước rút hay nhất hành tinh nếu ở trong một đội đua không đủ khả năng phối hợp giúp anh vượt lên dẫn đầu? Messi có phải là cầu thủ xuất sắc nhất nếu đặt anh vào một đội bóng tầm trung?

Đáng nói, Messi đang chứng minh năng lực trong hoàn cảnh vô lý đó. Tại La Liga, Messi thống trị theo cách không thể ấn tượng hơn từ trước đến nay, bằng cách kết thúc mùa giải 2020/21 với tư cách là cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất, cầu thủ kiến tạo thành bàn nhiều nhất và cầu thủ rê dắt xuất sắc nhất – như thường lệ, 3 cầu thủ đẳng cấp thế giới trong 1.

Giới mộ điệu đều quá quen với sự vượt trội của Messi đến nỗi đôi khi quên mất rằng một Messi sa sút vẫn xuất sắc nhất trận. Bảng xếp hạng cá nhân, tuy không hoàn hảo về mặt thuật toán nhưng bỏ qua bất cứ điều gì liên quan đến kỳ vọng hoặc danh tiếng, cho thấy Messi là cầu thủ xuất sắc nhất trận trong hơn 50% số lần ra sân của anh.

Cuộc tranh luận này như mê cung khiến đề tài đi lạc vào khái niệm hơi vô lý rằng các cá nhân phải tham gia một đội bóng tiềm lực hạn chế để chiến thắng hoàn toàn thuộc về riêng họ. Nhưng bàn tán riết cũng thành… hợp lý.

Copa America là một ví dụ khác về khả năng kéo cả đội bóng trung bình khá đến đỉnh cao chiến thắng trên tiềm lực. Mặc dù phần nào nhạt nhòa trong trận chung kết thắng Brazil 1-0 nhưng Messi vẫn giành danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất giải lẫn Vua phá lưới và nâng cao chiếc cúp với tư cách đội trưởng.

Cuộc tranh luận về vận may trong màu áo đội tuyển của Messi đôi khi cũng trở nên vô nghĩa, nếu cho rằng, trong thời đại này, với tất cả sự mất cân đối đi kèm ở bóng đá cấp ĐTQG, rằng mọi sự tinh hoa đều dồn vào cấp CLB, sự nghiệp của Messi bằng cách nào đó không trọn vẹn nếu thiếu danh hiệu cùng Albiceleste, thì chẳng khác nào tự giễu. Xuất sắc nhất không đồng nghĩa nhiều danh hiệu nhất.

Nhưng cũng không kém phần hấp dẫn khi chứng kiến những nỗ lực của Messi cùng Argentina những năm qua, một lần nữa với những đồng đội trình độ hạn chế, khiến danh hiệu trở nên ý nghĩa hơn. Hãy nhớ, Messi thường xuyên là cầu thủ xuất sắc nhất giải đấu, dù là World Cup, Copa America hay Olympic.

Do đó, năm vừa qua không phải là thảm họa bất khả vãn hồi đối với Messi, như Valdano và phần đa hoài nghi. Ngược lại, Messi trải qua quãng thời gian ấn tượng nhất sự nghiệp. Nếu Barca vẫn là thế lực, chẳng hạn như mùa 2014/15, liệu nhận thức về Messi có thay đổi nếu anh nâng số lần vô địch La Liga từ 10 lên 11? 4 chiếc cúp châu Âu không đủ để thừa nhận tài năng của La Pulga, nhưng 5 thì có?! Chắc chắn không.

Thay vào đó, trong một đội bóng sở hữu hàng công cùn mòn, hàng thủ rối loạn chức năng và hàng tiền vệ tuy khá chất lượng nhưng chỉ như ánh đom đóm so với ánh trăng rằm Busquets-Xavi-Iniesta trong những năm tháng đỉnh cao của Messi. Với tập thể như vậy, Messi vẫn là ứng cử viên số một cho danh hiệu Quả bóng vàng. 

Thật khó để đánh giá hợp đồng mới của Messi có hợp lý về tài chính hay không, vì chẳng ai biết đích xác tình hình kinh tế Barca. Nhưng trên khía cạnh chuyên môn bóng đá, Messi chưa hề sa sút.

La Pulga có thể vô hại khi không bóng, nhưng nếu có cơ hội ký hợp đồng với cầu thủ rê bóng giỏi nhất, chân chuyền xuất sắc nhất và tay săn bàn thiện nghệ nhất theo dạng chuyển nhượng tự do, liệu đội bóng nào đủ can đảm hoặc điên rồ khước từ, bất chấp phải trả mức lương cao.

Tựu trung, Messi vẫn là cầu thủ xuất sắc ở tuổi 34, điều thật đáng ngạc nhiên, nhưng lại ngày càng rõ ràng hơn bao giờ hết ở Barca.