Đó là một trong những cảnh tượng không thể quên của trận chung kết Champions League năm 2023. Trong tình trạng khập khiễng, Kevin De Bruyne, tiền vệ ngôi sao của Man City, bước ra đường biên và lao vào vòng tay của Pep Guardiola, người đã ôm anh thật chặt.

De Bruyne không hề biết rằng đó là một trong những lần cuối cùng anh khoác áo Man City trong năm 2023. Hai tháng sau, trong trận mở màn Premier League 2023/24, cầu thủ người Bỉ đã tái phát chấn thương gân kheo và phải ngồi ngoài tận 5 tháng. De Bruyne mới trở lại sân cỏ vào tháng 1 này, nhưng anh nhấn mạnh, cuộc khủng hoảng đang diễn ra khiến tất cả mọi người - các đội, HLV, cầu thủ, nhân viên y tế - phải tìm kiếm câu trả lời. 

Làm thế nào để giảm tần suất xuất hiện chấn thương? Giảm tải lịch thi đấu ư? Không thể. Mở rộng đội ngũ y tế? OK, nhưng đó là lựa chọn chỉ dành cho một số đội giàu có nhất, và đông bác sĩ không có nghĩa là chấn thương sẽ giảm.

Người ta đã hướng tới công nghệ để tìm câu trả lời. Trong kỷ nguyên hiện đại, hướng đó là: Trí tuệ nhân tạo (AI). Các CLB và ĐTQG đang chuyển sang sử dụng AI để giúp phát hiện sớm và kiểm soát chấn thương, nhằm cố gắng giải quyết cuộc khủng hoảng chấn thương, đồng thời tăng cường hiệu suất thi đấu.

Tiến sĩ Brian Moore, giám đốc điều hành của Orreco - một công ty phân tích sinh học, cho biết: “Thể thao về bản chất là không thể đoán trước được. Các công cụ AI có thể giúp các VĐV giảm nguy cơ mắc bệnh và chấn thương cũng như thi đấu lâu hơn”. Các CLB Premier League đã bị ảnh hưởng nặng nề vì chấn thương trong mùa này. Nhiều đội đã có nhiều hơn 10 cầu thủ chấn thương.

Trước khi bước sang năm mới, số chấn thương trung bình khiến một cầu thủ phải nghỉ thi đấu ở mỗi CLB là 9,8, theo dữ liệu theo dõi từ Premier Injuries, và tổng số chấn thương đã tăng 15% so với 4 mùa giải trước. Qua 20 trận đầu, Newcastle mất 16 cầu thủ. 14/20 CLB đang phải đối mặt với 6 ca chấn thương trở lên.

Khi bắt đầu mùa giải, những thay đổi về quy tắc cho thấy thời gian được cộng thêm chính xác hơn cho các bàn thắng và ăn mừng bàn thắng, chấn thương trên sân, thay người và lãng phí thời gian, đưa giải đấu phù hợp với những cải cách trên toàn thế giới bóng đá. 

Trong khi cộng đồng bóng đá Anh ban đầu lo ngại việc tăng thời gian thi đấu sẽ dẫn đến nhiều chấn thương hơn. Nhưng tiến sĩ Lee Herrington, chuyên gia phục hồi chấn thương thể thao, cho biết những thay đổi về quy tắc và thời gian thi đấu không nhất thiết tương quan với việc tỷ lệ chấn thương.

Các vấn đề bắt nguồn từ khi bắt đầu đại dịch. Trong thời gian phong tỏa, lịch trình bị gián đoạn và việc tập luyện tại nhà khiến các cầu thủ bị suy nhược. Sau lệnh phong tỏa, họ đã trở lại CLB và ĐTQG để thi đấu ở theo một lịch trình lạ lùng, ở EURO 2021 hay World Cup mùa Đông, nên chưa được nghỉ ngơi hoặc phục hồi thể lực.

Tuy nhiên, Herrington tin rằng lịch thi đấu bóng đá tăng lên có mối liên quan với chấn thương. Trên thực tế, thời gian phục hồi và sự chuẩn bị là những yếu tố chính. Cầu thủ không hồi phục hoàn toàn sau thi đấu dẫn đến mệt mỏi. Họ cũng không tập luyện đủ lâu trong giai đoạn tiền mùa giải, hoặc với cường độ phù hợp hơn trong mùa giải.

Chấn thương do mệt mỏi về tinh thần cũng là một vấn đề khác. Herrington giải thích rằng tốc độ của trận đấu khiến cầu thủ suy nghĩ nhanh hơn trong thời gian dài, bên cạnh áp lực từ giới truyền thông và kỳ vọng của NHM. Sự tích tụ những mệt mỏi về tâm lý có lẽ khiến các cầu thủ dễ bị chấn thương hơn.

Tuy nhiên, vẫn có một mức độ may mắn nhất định. Trong một môn thể thao nhiều va chạm, chấn thương rất khó tránh. Tất cả quá trình huấn luyện và lập kế hoạch trên thế giới đều không thể ngăn cản được dư chấn của một pha tắc bóng thô bạo.

Chấn thương phổ biến nhất là gì? Gân kheo hiện là chấn thương chủ đạo ở Premier League. Theo dữ liệu do Premier Injuries cung cấp, ở mùa giải trước có 118 ca căng gân kheo, 8 ca phẫu thuật gân kheo và 19 ca căng gân kheo. Điều này không bao gồm các trường hợp không được báo cáo.

Mùa này, những con số đó đang tăng lên.“Chấn thương gân kheo đang gia tăng ồ ạt, khoảng 90%”, Harrington cho biết thêm, “Ngoài gân kheo, các chấn thương phổ biến nhất trong bóng đá là chấn thương cơ nói chung, các vấn đề về háng và các vấn đề về đầu gối và mắt cá chân”.

Chính vì thế, AI đã được sử dụng để thu thập và giải thích dữ liệu của cầu thủ, phân tích hiệu suất trong thời gian thực, đồng thời hỗ trợ việc phục hồi và quản lý chấn thương. AI sẽ giúp HLV và đội y tế đưa ra quyết định sáng suốt hơn khi liên quan đến việc tập luyện và lựa chọn ngày thi đấu. Nhưng liệu công nghệ có thể dự đoán và ngăn ngừa thương tích?

Herrington nói: “Bạn có thể không bao giờ có thể dự đoán được chấn thương, nhưng cách bạn sử dụng dữ liệu để hiểu rủi ro và đưa ra quyết định lại là điều quan trọng. Không có gì là tuyệt đối, vì vậy công nghệ có thể giúp HLV đưa ra những lựa chọn sáng suốt hơn trong việc lựa chọn cầu thủ, dựa trên rủi ro và bối cảnh”.

AI có thể nhanh chóng phân tích máu, nước tiểu, mồ hôi, giấc ngủ, chế độ ăn uống và lượng nước uống để cho biết tình trạng chung của một cầu thủ một cách nhanh chóng. Trong quá trình luyện tập hoặc thi đấu, các thiết bị thông minh mà cầu thủ đeo có thể tiết lộ cường độ chạy của cầu thủ, mức độ mệt mỏi của cơ bắp, chuyển động cơ sinh học và lượng oxy được bơm qua máu. 

Nếu thông tin này không theo ý muốn của đội, một cầu thủ có thể sẽ bị đưa ra nghỉ hoặc ngồi dự bị trước khi chấn thương trở nên nặng hơn. AI có thể giúp một cầu thủ sớm phục hồi bằng cách cung cấp thông tin chính xác hơn về thời điểm họ có thể trở lại sân cỏ.

Thực tế ảo (VR) hoặc mô phỏng môi trường 3D do máy tính tạo ra, cũng là một công nghệ có thể hỗ trợ cầu thủ trở lại thi đấu. Cầu thủ có thể tái lập hoặc thực hiện các chuyển động cụ thể trong một môi trường được kiểm soát, từ đó kiểm tra tính khả thi của chúng mà không đặt mình vào tình huống rủi ro cao.

“VR là một lĩnh vực đang phát triển, có thể tăng cường các phương pháp tiếp cận hiện tại của chúng tôi trong việc tập luyện và phục hồi cho các cầu thủ. Mặc dù không có sự thay thế nào cho thực tại, việc sử dụng VR có thể cung cấp một giải pháp thuận tiện, đáng tin cậy để tái lập các tình huống phức tạp mà các cầu thủ thường gặp phải”, Herrington nói.

Cuộc khủng hoảng chấn thương trong bóng đá sẽ trở thành hiệu ứng domino, nếu AI không được sử dụng để can thiệp. Thực tế là áp lực đang được đặt lên những cầu thủ không hoặc chưa bị thương để bù đắp cho những cầu thủ bị chấn thương. Kết quả là những cầu thủ đó sớm muộn cũng chấn thương. Vì vậy, một khi CLB có một vài chấn thương, tình hình sẽ trở nên nghiêm trọng hơn rất nhiều vì nó sẽ kéo theo những ca mới. 

AI có thể hữu ích trong việc thu thập và giải thích thông tin dựa trên hàng nghìn yếu tố. Sau đó, bộ não con người có thể quy rủi ro đó vào bối cảnh của mùa giải và đưa ra quyết định phù hợp. Việc giám sát toàn diện hơn các cầu thủ ngoài sân cỏ về các số liệu như giấc ngủ và hoạt động thể chất, đầu tư vào trận đấu nghiệp dư và hiểu biết về công nghệ là những bước tiếp theo hợp lý khác.