"Cảm xúc là thứ gì đó tiêu cực, chứ không phải điều tích cực cho cuộc đua danh hiệu", Garry Neville đưa ra lập luận trên kênh YouTube The Overlap của mình. Neville nhấn mạnh vào những màn ăn mừng cuồng nhiệt của Arsenal khi họ giành chiến thắng 4-1 trước Aston Villa vào tháng 2/2023. Hai bàn thắng được ghi trong những phút bù giờ giúp Arsenal giành được 3 điểm và đưa họ trở lại vị trí dẫn đầu Premier League.  

Hai tuần sau đó, Arsenal thậm chí còn trải qua một màn rượt đuổi kịch tính hơn nhiều. Bàn thắng muộn ở phút 97 của Reiss Nelson giúp Arsenal hoàn tất cuộc lội ngược dòng trên sân nhà, từ thua 0-2 thành thắng 3-2 trước Bournemouth. HLV Mikel Arteta đã gọi đó là "khoảnh khắc xúc động nhất mà chúng tôi đã trải nghiệm cùng nhau".  

12 ngày sau đó, đội bóng của Arteta phải bước vào loạt sút luân lưu với Sporting Lisbon và kết thúc bằng thất bại, và Pháo thủ chính thức dừng chân ở Euroupa League. Những cảm xúc mãnh liệt dâng trào không phải là điều bất thường đối với một đội bóng đang chiến đấu vì một mục tiêu nào đó quan trọng, cho đù đó là chức vô địch Premier League lần đầu tiên sau gần hai thập kỷ hay để tránh khỏi cảnh xuống hạng.  

Thật vậy, trong những mùa giải gần đây, những cuộc đua vô địch giữa Liverpool và Man City luôn có rất nhiều những cung bậc cảm xúc. “Đây là Liverpool. Điều này còn hơn thế nữa!”, chúng ta vẫn nhớ đến khẩu hiệu này phải không nào?  

Khi các trận đấu ngày càng yêu cầu cao hơn về mặt thể chất, các cầu thủ phải di chuyển nhiều hơn, tranh chấp nhiều hơn, thực hiện nhiều pha tranh chấp hơn... nó đồng nghĩa với việc họ sẽ cần nhiều thời gian hơn để hồi phục, cơ thể họ quá tải và mệt mỏi sau một ngày diễn ra trận đấu hoặc lâu hơn thế nữa.  

Nhưng còn sự căng cứng về mặt cảm xúc thì sao? Điều đó ảnh hưởng đến cầu thủ như thế nào và nó có thể tự phục hồi một cách nhanh chóng hay không? Sự mệt mỏi về tinh thần sẽ tác động như thế nào đến thể chất?

Nhà tâm lý học hành vi người Anh Jamil Qureshi giải thích: “Bạn có thể biết được ai đã chơi bao nhiêu phút hay đo được quãng đường di chuyển của họ. Nhưng rất khó để đo lường cảm xúc của một cầu thủ. Vì vậy, nó không đơn thuần chỉ là nghiên cứu khoa học. Những gì bạn có thể thấy là các cầu thủ mắc phải những sai lầm mà bình thường có lẽ họ không bao giờ mắc phải.  

Đó là vấn đề về sự mất tập trung hoặc thiếu tập trung. Một vấn đề khác là khi một cầu thủ trở nên quá xúc động; họ có thể trở nên liều lĩnh hoặc làm một điều gì đó ảnh hưởng tới kết quả của trận đấu. Hãy nhìn vào trận đấu gần đây giữa Fulham và Man United ở tứ kết FA Cup. Fulham ghi bàn trước nhưng sau đó có 2 cầu thủ bị đuổi khỏi sân ở phút 72, và thua ngược 3-1.  

Fulham đã kiểm soát thế trận trong 70 phút, nhưng chỉ trong khoảng 30 giây, họ chỉ còn 9 người trên sân rồi để thủng lưới 2 bàn trong 5 phút tiếp theo. Điều đó không liên quan gì đến tài năng hay kỹ thuật mà nó đến từ sự không nhất quán trong suy nghĩ”.  

Sau chiến thắng kịch tính của Arsenal trước Bournemouth, nhà báo James McNicholas của tờ The Athletic đã viết rằng: “Mối đe dọa lớn nhất đối với hy vọng vô địch của Arsenal có thể là yếu tố mệt mỏi về cảm xúc”. Tại sao? Chà, hầu hết chúng ta đều biết cảm giác trải qua những giai đoạn căng thẳng về mặt cảm xúc và nó thường khiến chúng ta cảm thấy kiệt quệ cả về thể chất lẫn tinh thần như thế nào.  

Chuyên gia tư vấn khoa học thể thao Jo Clubb giải thích nguyên nhân dẫn tới điều này. Clubb nói: “Đối với cơ thể, căng thẳng là căng thẳng. Mặc dù chúng ta phân chia nó thành các lý do như căng thẳng vì công việc hoặc căng thẳng do mối quan hệ, hoặc do bất cứ điều gì khác, nhưng tất cả đều tạo nên những phản ứng giống nhau. Các khía cạnh sinh lý và tâm lý hoàn toàn đan xen với nhau”.  

Các phản ứng sinh lý của cơ thể khi có căng thẳng bao gồm: tăng nhịp tim, thở nhanh hơn và căng cơ, nhưng đó chỉ là bề nổi. Sự căng thẳng cũng có thể thay đổi nhận thức, sự tập trung và sự chú ý của một người - đó chính là nguyên nhân khiến một cầu thủ có thể mắc những sai lầm sơ đẳng khi cảm xúc dâng trào.  

Cảm xúc có liên quan gì đến tương lai hay không? Liệu một mùa giải bùng nổ cảm xúc có tạo nên tác động lên mùa giải tiếp theo của một đội bóng? Việc Liverpool gặp khó khăn trong mùa giải này bắt nguồn từ vô số yếu tố, nhưng một trong số đó có thể là dư âm từ mùa 2021/22, khi họ giành 2 cúp quốc nội sau loạt sút luân lưu và chiến đấu đến phút cuối cùng ở Premier League và Champions League song lại về nhì ở cả hai mặt trận này.  

Clubb nói: “Về lý thuyết, thể chất của một cầu thủ sẽ dần hồi phục sau mỗi trận đấu. Nhưng sự liên kết giữa cơ thể và tâm trí phức tạp hơn nhiều so với những gì chúng ta có thể nắm bắt được. Tác động của những ký ức hoặc cảm xúc mà bạn trải qua có thể kéo dài hơn bình thường. Vì vậy, tôi đồng ý rằng ăn mừng quá mức mang lại cho bạn năng lượng tiêu cực. Đó cũng là thực tế đang diễn ra ở Premier League mùa này với Arsenal”.