Khi nhắc đến những vấn đề ngoài sân cỏ, Arteta không được xem là một HLV linh hoạt. Chỉ cần hỏi Pierre-Emerick Aubameyang và Matteo Guendouzi, hai cầu thủ bị trục xuất khỏi Arsenal vì vi phạm các quy định kỷ luật nghiêm ngặt của vị HLV người Tây Ban Nha, là rõ.

*Nhận định bóng đá Arsenal vs Bournemouth, 18h30 ngày 4/5

Nhưng ở góc độ chuyên môn, Arteta lại đặc biệt linh hoạt. “Tôi không thiết lập quyền lực bằng cách độc tài”, ông nói. Có nhiều ví dụ về việc vị thuyền trưởng Arsenal sẵn sàng vẽ lại kế hoạch và đi theo một hướng hoàn toàn khác so với những gì ông dự tính ban đầu.

Kai Havertz là một ví dụ tiêu biểu.

Cầu thủ người Đức được Arsenal mua về cho mục đích này nhưng hiện đang phục vụ mục đích khác. Việc “mở khóa” Kai Havertz đã giúp cầu thủ 24 tuổi bừng sáng trên hàng công, góp phần khôi phục hy vọng vô địch Premier League của Arsenal và thậm chí có thể làm đảo lộn kế hoạch chuyển nhượng của họ vào mùa Hè này.

Ban đầu, Arsenal mua Kai Havertz nhằm tăng cường tuyến giữa. Kế hoạch của Arteta là để cựu cầu thủ Leverkusen trám vào vị trí mà Granit Xhaka bỏ lại, chếch bên trái hàng tiền vệ ba người. “Kai sẽ mang lại nguồn sức mạnh tiềm tàng cho hàng tiền vệ của chúng tôi”, Arteta vui mừng chào đón bản hợp đồng 65 triệu bảng.

Về lý thuyết, ý tưởng là để Havertz chơi ở hàng tiền vệ nhằm tận dụng tốc độ, kỹ thuật và chiều cao của anh để đóng góp vào các bàn thắng và kiến tạo ở một phần ba cuối sân. Trong chuyến du đấu trước mùa giải của Arsenal, khi Havertz ghi 2 bàn trong 3 trận ở Mỹ, rõ ràng là Arteta muốn cầu thủ này trở thành cú đấm từ tuyến hai. Cả hai bàn thắng của cầu thủ người Đức đều đến từ những pha xâm nhập vòng cấm bất ngờ.

Tuy nhiên ở Premier League, mọi thứ nhanh chóng trở nên rất không ổn. Phong độ tệ hại của Havertz là một trong những vấn đề của Arsenal trong nửa đầu mùa giải. Tháng 9 năm ngoái, Arteta từng phải lên tiếng cầu xin NHM Arsenal: “Hãy khoan dung với Kai Havertz”.

Cho đến Giáng sinh, có những khoảnh khắc hứa hẹn thoáng qua từ Havertz, người đang dần tự tin hơn nhưng vẫn không tạo được ảnh hưởng như mong đợi. Trong một lần hiếm hoi kế hoạch ban đầu của Arteta đã thành hiện thực. Pha lẻn sau lưng hàng thủ Brentford để đánh đầu ghi bàn của Kai Havertz vào tháng 11 là ví dụ hoàn hảo về kiểu di chuyển mà Arsenal đã thực hiện trước mùa giải.

Tương tự, trong hai trận gặp Lens và Luton vào tháng 12, Havertz cũng ghi bàn từ vị trí tiền vệ sau khi bất thần xâm nhập vòng cấm.

Dù vậy nhìn chung, phong độ của Havertz vẫn kém ấn tượng. Trong các trận đấu ở Premier League mà cầu thủ này đá chính ở vị trí tiền vệ tính tới trước năm 2024,  Havertz chỉ ghi được 3 bàn thắng và không có đường kiến tạo nào. Trong 13 lần ra sân ở vị trí tiền vệ vào năm 2023, cầu thủ người Đức chỉ tạo ra được 15 cơ hội. Kế hoạch ban đầu của Arteta gần như phá sản với Kai Havertz.

Havertz được mở khóa: vị trí mới, cách chơi mới

Khi gặp Liverpool hai lần trong vài tuần, từ tháng 1 tới tháng 2, Havertz đều được đẩy lên đá tiền đạo cắm. Trong cả hai lần, anh đều được Arteta yêu cầu phối hợp chặt chẽ với Martin Odegaard. Cả hai cùng nhau lên xuống nhịp nhàng đến mức Jurgen Klopp gọi họ là “số 10 kép”.

Về nhiều mặt, đội hình Arsenal đã trở nên gần giống với sơ đồ 4-4-2 hơn đặc biệt là khi không có bóng. Đối với Havertz, đó là một sự thay đổi toàn diện. Đột nhiên, cầu thủ 24 tuổi có nhiều tự do hơn trên sân và có nhiều không gian hoạt động hơn. Thay vì phải di chuyển theo các cầu thủ tấn công, toàn bộ tuyến trên Arsenal giờ đây lại di chuyển theo hướng của Kai Havertz.

Dưới các thống kê, tiền đạo Havertz là một cầu thủ hoàn toàn khác với tiền vệ Havertz. Mùa giải này, Havertz đã đá chính 9 trận ở Premier League trong vai tiền đạo, ghi được 7 bàn trên tổng số bàn thắng kỳ vọng là 5,51. Ở vị trí tiền vệ, anh chỉ ghi được 4 bàn với tỷ lệ bàn thắng kỳ vọng là 4,93. Ở vai tiền đạo, Havertz trở nên nguy hiểm và sắc bén. Trong khi đá tiền vệ, cầu thủ này thường lãng phí cơ hội.

Chơi cao nhất trên hàng công, Havertz có xu thế lùi xuống làm bóng. Ở vị trí tiền vệ mùa này, cầu thủ người Đức không có đường kiến tạo nào và tạo ra 1,2 cơ hội mỗi trận. Còn khi đá tiền đạo, Havertz đã có 5 pha kiến tạo và 1,77 cơ hội được tạo ra mỗi trận.

Chiến thắng gần đây trước Tottenham có lẽ là màn trình diễn hay nhất của Havertz. Cầu thủ 24 tuổi cầm bóng như một tiền đạo mục tiêu, lùi vào giữa sân như “số 9 ảo”, đánh đầu hiểm hóc và kiến tạo cho Bukayo Saka bằng đường chuyền xa hiểm hóc mà bất kỳ tiền vệ sáng tạo nào ở Premier League cũng kính nể.

Tác động lên Odegaard

Trong phần lớn mùa giải trước, Odegaard  được giao nhiệm vụ gây áp lực sớm lên hàng phòng ngự đối phương. Với khả năng di chuyển không ngừng nghỉ, thủ quân Arsenal sẽ săn lùng các trung vệ đối phương và cố gắng ngăn họ chuyền bóng từ tuyến dưới. Trong khi đó Xhaka, ở phía bên kia của hàng tiền vệ 3 người, nhìn chung sẽ lùi sâu hơn.

Trong nhiều trận đấu ở nửa đầu mùa giải này, vị trí tiền vệ của Havertz khiến vai trò của Odegaard có sự thay đổi. Havertz thường xuyên dâng cao, bên cạnh tiền đạo (thường là Eddie Nketiah hoặc Gabriel Jesus), đồng nghĩa với việc Odegaard phải dè dặt hơn, lùi sâu hơn.

Nhưng khi Arteta chuyển Havertz lên đá tiền đạo, ông đã giải phóng Odegaard. Một đặc điểm trong các trận đấu gần đây của Arsenal là cảnh Odegaard và Havertz cùng nhau lao theo bóng ở một phần ba cuối sân. Có rất hiếm cầu thủ ở Premier League hiệu quả bằng Odegaard trong việc đọc những tình huống này và áp sát các hậu vệ đối phương.

Với Odegaard, có khác biệt rõ ràng giữa việc Havertz đá tiền vệ và tiền đạo. Trong những trận đấu mà Havertz đá chính ở vị trí tiền vệ, Odegaard đã giành được quyền kiểm soát bóng ở một phần ba cuối sân trung bình 0,8 lần mỗi trận. Khi Havertz chơi tiền đạo, con số đó tăng lên thành 1,4 lần mỗi trận. Nói cách khác, khả năng giành lại bóng của Odegaard gần như gấp đôi khi Havertz xuất phát ở vị trí trung phong.

Hệ quả của việc này là Odegaard cũng chạm bóng thường xuyên hơn trong vòng cấm đối phương. Trong 9 trận Havertz đá tiền đạo, Odegaard có trung bình 5,5 lần chạm bóng mỗi trận trong vòng cấm đối phương, so với 4,5 lần khi Havertz chơi ở hàng tiền vệ.

Khi Odegaard và Havertz phối hợp ghi bàn vào lưới Luton, trong chiến thắng 2-0 của Arsenal hồi tháng 4, đội trưởng Arsenal lập tức lao tới ăn mừng cùng Havertz. Sự kết nối của họ, trong và ngoài sân cỏ, ngày càng bền chặt.

Khi được hỏi vào tháng trước về việc Havertz thay đổi vị trí, Arteta cho biết: “Nhiều khi các cầu thủ phải quyết định họ sẽ chơi ở đâu. HLV có thể có những ý tưởng nhất định, nhưng sau đó bạn sẽ thấy những mối liên lạc trên sân và một số thứ vận hành trôi chảy. Và khi nó trôi chảy, bạn phải để nó tiếp tục như vậy. Tôi nghĩ Kai đang thực sự thoải mái ở vị trí mới. Những cầu thủ khác cũng cảm thấy thoải mái khi có Kai phía trên và mọi thứ diễn ra suôn sẻ một cách tự nhiên.”

Tác động tới hoạt động chuyển nhượng của Arsenal

Từ lâu, những người ra quyết định chủ chốt của Arsenal đã biết rằng họ cần bổ sung ít nhất một trung phong đẳng cấp. Một số 9 mới đã nằm trong danh sách của Pháo thủ mà Joshua Zirkzee của Bologna là một trong số đó.

Tuy nhiên, phong độ cao của Havertz ở vị trí tiền đạo sẽ làm thay đổi kế hoạch của Arteta. Giờ đây Arsenal có thể ưu tiên việc tậu một cầu thủ chạy cánh thay vì một tiền đạo. Các nguồn tin rò rỉ cho biết Arsenal đã sẵn sàng thực hiện việc chuyển hướng đó. Vấn đề chỉ còn tùy thuộc vào mục tiêu là ai.

Havertz đã thể hiện tốt trên hàng công đến nỗi giờ đây người ta cũng nghi ngờ về tương lai của Gabriel Jesus, cầu thủ mà cho đến vài tháng trước vẫn là lựa chọn số 9 không thể tranh cãi.

Các vấn đề về thể lực và chấn thương đã cản trở sự nghiệp của cầu thủ người Brazil. Nhưng Kai Havertz cũng chứng tỏ rằng anh xứng đáng hơn Jesus ở vị trí cao nhất trên hàng công. 

Tiền đạo người Đức, giờ có thể gọi như vậy,  đã tạo nên một hiệu ứng dây chuyền đối với các cầu thủ tấn công khác của Arsenal cũng như đối với kế hoạch chuyển nhượng của CLB.