Hai pha lập công cuối cùng của Gundogan cho Man City là hai trong số những bàn thắng quan trọng nhất sự nghiệp của anh. Chứng kiến trái bóng rơi xuống từ tình huống tranh chấp trên không của Kevin De Bruyne với Victor Lindelof chỉ sau 10 giây, Gundogan tung cú vô lê tuyệt đỉnh tung lưới MU, khiến cả sân Wembley như nổ tung trong trận chung kết FA Cup mùa trước. Và cũng chính Gundogan là tác giả của bàn ấn định chiến thắng 2-1 cho Man City với cú đá một chạm bằng chân trái ở rìa vòng cấm, mang về chức vô địch cho đội nhà.

• Nhận định bóng đá Man City vs MU, 21h00 ngày 25/5

Ngoài hai pha lập công để đời này, Gundogan còn ghi rất nhiều bàn quan trọng cho Man City ở mùa 2022/23, lập đại công giúp CLB hoàn tất "cú ăn ba" vĩ đại. Tiền vệ người Đức sau đó lựa chọn cách rời Etihad trong thế ngẩng cao đầu. Chẳng ai có thể trách được Gundogan, bởi anh đã cống hiến mọi tinh hoa cho CLB.

Nhìn lại, lẽ ra Man City nên tìm mọi cách giữ chân Gundogan, nhưng họ tôn trọng lựa chọn của người đội trưởng. Cuối cùng, Man City đã tìm cách khỏa lấp chỗ trống mà Gundogan bỏ lại bằng việc chiêu mộ Mateo Kovacic từ Chelsea ở ngay đầu chợ Hè 2023, và sau đó thêm Matheus Nunes từ Wolves.

Kovacic bắt đầu mùa giải với một chuỗi trận ra sân, nhưng phải mất một thời gian để thích nghi với hệ thống của Pep. Hàng tiền vệ rời rạc trong giai đoạn đầu mùa này cùng sự thiếu nhịp nhàng được thể hiện rõ nét, khi Rodri bị treo giò 3 trận cộng thêm vắng mặt 1 trận nữa vào mùa thu. Kết quả, Man City thua cả 4 trận này.

Nếu Gundogan còn ở Etihad, anh có thể đã đảm nhận thay vai trò của Rodri. Kovacic đã được sử dụng song cầu thủ này không thể hoạt động độc lập. Nunes còn non nớt trong khi Kalvin Phillips thì không đủ giỏi. Tuyến giữa của Man City mất cân bằng thấy rõ.

Theo thời gian, Kovacic đã phát triển thành cầu thủ mà Man City mong muốn. Anh sát cánh bên cạnh Rodri, trở thành sự lựa chọn cân bằng giống Gundogan. Kovacic đã đá chính trong các trận quan trọng của Man City trước Arsenal và Real Madrid, cũng như 4/6 trận cuối mùa giải. Khi cần "hạ nhiệt" trận đấu, tuyển thủ Croatia luôn được Pep tin dùng. Tuy nhiên, Kovacic thực tế đã không thực hiện chính xác những gì Gundogan đã làm.

Kovacic không được yêu cầu phải làm những gì Gundogan đã làm khi đá tiền vệ con thoi, đó là ghi bàn, kiến tạo cũng như nhiệm vụ phòng ngự. Tất cả những trách nhiệm ấy đã được Pep phân bổ cho những người khác, từ Julian Alvarez cho đến Phil Foden.

Foden đã chơi bùng nổ mùa này, và khi Gundogan vắng mặt, anh là cầu thủ đảm nhận trách nhiệm ghi bàn trong các trận đấu lớn để đưa Man City đến chức vô địch. Hai pha lập công của Foden trước West Ham ở vòng cuối Premier League 2023/24 mang nhiều nét tương đồng với Gundogan tại chung kết FA Cup mùa trước.

Dĩ nhiên, Foden không thể được yêu cầu thực hiện tất cả các nhiệm vụ phòng ngự như Gundogan hay Kovacic. Khi Kovacic ngồi ngoài, Rodri có nhiều trách nhiệm hơn trong việc phòng thủ. Nhìn rộng ra, Guardiola đã tìm thấy một hệ thống để thay thế những phẩm chất của Gundogan bằng cách sử dụng hai hoặc ba cầu thủ đảm nhận các vai trò khác nhau mà ngôi sao người Đức đã đem đến cho đội bóng. 

Pep hiểu rằng sẽ không có cầu thủ nào đủ khả năng thế chỗ Gundogan, một cầu thủ kiêm nhiệm nhiều vai trò quá xuất sắc. Thay vì cố gắng ép Kovacic hay Nunes phải đá bằng được như Gundogan, Guardiola phân bổ cho các cá nhân, xây dựng nó thành một hệ thống mới giúp cỗ máy Man City hoạt động trơn tru. Pep thật phi thường, nên đừng hỏi vì sao Man xanh vẫn cứ mạnh như vậy bất chấp mất đi trụ cột.