Arteta - cựu thủ quân của Arsenal trong quá khứ và trợ lý của Pep Guardiola ở hiện tại, có tỉ lệ cược cao thứ hai cho chiếc ghế HLV trưởng của Arsenal, sau Carlo Ancelotti, người đã bị Napoli sa thải trong tuần này.

Tuy nhiên, nhiều nguồn tin cho rằng, Arsenal không tìm kiếm một HLV như Ancelotti già cỗi mà thiên về một đối tượng trẻ trung hơn, nhiều ý tưởng mới mẻ hơn và phải hiểu CLB hơn. Đó chính là những gì Arteta đang có. Tuy nhiên, nhược điểm lớn của Arteta là việc anh chưa bao giờ làm HLV, cho dù cũng đã đôi lần được Pep giao phó việc lược trận.

Nhiều người vẫn nhớ Arteta nắm quyền chỉ đạo trong trận thua Lyon 1-2 ở vòng bảng Champions League vào tháng 9/2018, khi Guardiola phải thực hiện án phạt treo quyền huấn luyện trên sân. Mặc dù vậy, ấn tượng hơn cả vẫn là trận Arteta dẫn dắt Man City đánh bại Arsenal tại Premier League cách đây 3 năm.

Đây là mùa giải đầu tiên của Pep Guardiola, và sau một khởi đầu tuyệt vời, Man City đã gặp vấn đề vào tháng 12, khi thua cả Chelsea và Leicester. Arteta chỉ mới rời Arsenal 6 tháng trước đó và hiểu rất rõ về đội bóng cũ, nên Guardiola đã giao cho anh trách nhiệm chọn đội hình thi đấu và chiến thuật thi đấu trong trận đối đầu Arsenal.

Đó là một thử thách lớn mà Pep dành cho Arteta, viên trợ lý mới có 4 tháng hành nghề. “Chú làm trọn gói đi, của chú tất”, Pep nói với Arteta vào một ngày trước khi trận đấu diễn ra. Sau này, Arteta kể lại: “Căng phết, nhưng với tôi, điều đó thật tuyệt vời. Được sếp lớn tin tưởng, giao cho cả trận đấu lớn cơ mà”.

Arteta hiểu rằng, Pep biết rõ một điều, tại Man City, không ai nắm vững chân tơ kẽ tóc của Arsenal giỏi như anh. Thế nên, ông ta mới giao phó toàn bộ công việc cho “lính mới”, mà toàn những việc đại sự như lên đội hình, sắp xếp chiến thuật thi đấu và biến trận theo tình thế.

“Tôi cũng đã tính trước vài vấn đề trước khi trận đấu này diễn ra. Thế nên, ngay lúc đó tôi nói với Pep rằng mình sẽ đá thế này, chơi kiểu này. Pep gật đầu như bổ củi và yên tâm giao phó trận đấu cho tôi. Nhiều cầu thủ Man City ngạc nhiên khi thấy tôi cầm trịch, nhưng họ cũng hiểu ngay lý do”, Arteta kể lại.

“Này các cậu, tuần này Mikel sẽ là HLV của Man City. Anh ấy hiểu rõ Arsenal nên sẽ thay tôi chỉ đạo trận này. Các cậu nhớ phải tuân thủ mọi mệnh lệnh của sếp Arteta”, đó là thông điệp của Pep Guardiola gửi đến các cầu thủ Man City.

Vào lúc đó, vấn đề của Man City là thiếu một trung phong giỏi. Sergio Aguero vẫn bị treo giò vì nhận thẻ đỏ trong trận thua Chelsea. Hai trận sau đó, Pep đã lần lượt dùng Kelechi Iheanacho và sau đó là Nolito trên hàng công, nhưng không thành công lắm.

Arteta đã quyết định chơi mà không có tiền đạo. Raheem Sterling được đá cao nhất, Leroy Sane hoạt động bên cánh phải thay vì vị trí cánh trái quen thuộc, và dị nhất là việc Kevin de Bruyne được triển khai ở bên trái.  

Ý định của Arteta là để De Bruyne hoạt động linh hoạt giữa các tuyến để tìm kiếm cơ hội. Anh biết rõ rằng, cặp tiền vệ phòng ngự Francis Coquelin và Granit Xhaka thường bị hút lên cao, để lại những khoảng trống cho De Bruyne tận dụng, tạo ra các cơ hội cho Sterling ở phía trên và Sane ở bên cánh phải.

Ở giai đoạn này, Sterling vẫn chưa phải là cầu thủ ghi bàn thường xuyên mà chúng ta biết bây giờ, mặc dù anh vẫn có những bàn thắng từ những pha dẫn bóng xộc từ ngoài vào vòng cấm địa của đối phương. Tuy nhiên, ở trận đấu này, Arsenal mới là đội mở tỉ số nhờ bàn thắng của Theo Walcott.

Ngay lập tức, Arteta biến trận, bằng cách thay đổi vị trí 3 mũi nhọn trên hàng công. De Bruyne được chuyển vào đá trung tâm như một số 9 ảo trong khi Sane trở về vị trí sở trường bên cánh trái và Sterling ở bên phải.

Man City lập tức có bàn gỡ hoà khi Sane cùng David Silva phối hợp xuyên thủng hàng thủ Arsenal và ghi bàn. Việc để De Bruyne đá như số 9 ảo là một tính toán thành công của Arteta. Cầu thủ người Bỉ lùi sâu đến tận giữa sân để lấy bóng và câu một đường chuyền dài đến 65 mét lên phía phần sân của Arsenal.

Bóng vượt qua tầm kiểm soát của Nacho Monreal và các hậu vệ khác của Arsenal, đến chân của Sterling. Sau một pha đi bóng thần tốc, Sterling đã có một cú dứt điểm làm tung lưới Arsenal, một tình huống tấn công solo, không cần sự hỗ trợ của Sane và De Bruyne. 2-1 cho Man City.

Ngay lập tức, Pep đã ra ký hiệu ăn mừng ngầm với Arteta, người vẫn tỏ ra lạnh te và tập trung vào việc chỉ đạo trận đấu cho đến lúc hết giờ. “Đêm đó, tôi ngủ rất ngon”, Arteta nói. Ông sếp Pep bổ sung: “Cậu ta làm tất ăn cả ở trận này. Đây là trận đầu tiên Man City giành chiến thắng tại Etihad kể từ khi tôi đến. Man City đã thắng 2-1 nhờ công của Mikel Arteta. Cậu ta biết Arsenal rõ hơn tôi”.

Tuy nhiên, Arsenal cũng không bất ngờ khi thất bại dưới tay cố nhân. Họ quá hiểu năng lực của Arteta, người đã trở thành thủ lĩnh của phòng thay đồ ngay cả khi băng thủ quân vẫn ở trên cánh tay của Robin van Persie.

Arteta đến Arsenal vào cùng một ngày với Per Mertesacker, không lâu sau khi Pháo thủ thất bại 2-8 trước Man United. Những bản hợp đồng khác ở thời điểm đó như Park Chu-young, Andre Santos, Yossi Benayoun và Thomas Eisfeld đều không để lại ấn tượng, ngoại trừ anh và Per Mertesacker.

Mertesacker đã củng cố hàng phòng ngự và hình thành mối quan hệ đối tác đáng tin cậy với Laurent Koscielny, khi thường xuyên bọc lót tốt cho hậu vệ người Pháp. Arteta cũng đã làm điều tương tự với Alex Song, một tiền vệ phòng ngự nhưng thường lao lên phía trước để hỗ trợ cho Van Persie.

Hai tháng sau khi gia nhập Pháo Thủ, Arteta đã nói với tạp chí chính thức của Arsenal rằng, công việc của anh là giúp CLB có được sự cân bằng đúng đắn, cùng nhau làm cho đội bóng hoạt động trơn tru hơn ở cả 2 tuyến tấn công và phòng ngự; giúp đồng đội nhận thức đúng về vị trí, phản ứng khi có bóng hay khi mất bóng.

Arteta cũng có vai trò rất quan trọng ngoài sân cỏ. Anh tự gọi mình là cảnh sát trưởng khi luôn đảm bảo mọi người tuân thủ các quy tắc của CLB. Anh giỏi nhiều ngôn ngữ như tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Pháp, tiếng Ý và tiếng Bồ Đào Nha, điều rất quan trọng để kết nối các cầu thủ trong CLB.

Tầm quan trọng của năng lực “hiểu rõ CLB” đang là tiêu chí biến Arteta thành ứng viên sáng giá cho ghế nóng tại Arsenal. Và Arsenal cũng biết Arteta, đã quan sát, đã chứng kiến khả năng chỉ huy và lãnh đạo đội bóng của anh, cũng như từng là nạn nhân của anh tại Premier League cách đây 3 năm.