Tiền vệ người Anh đã phải rèn luyện và học hỏi không ngừng trong những năm qua. Viên ngọc thô dưới bàn tay rèn giũa của Pep Guardiola cuối cùng đã tỏa sáng lấp lánh. Giải thưởng “Cầu thủ xuất sắc nhất năm” được bầu chọn bởi Hiệp hội cầu thủ chuyên nghiệp (PFA) đã khẳng định vị thế hàng đầu của Phil Foden tại Premier League.

Nhưng vài năm trước, Guardiola vẫn còn phải nhăn trán vì Foden. Trong một phát biểu vào tháng 5/2022, vị thuyền trưởng Man City từng khẳng định: “Cần thêm thời gian để cậu ấy có thể chơi ở vị trí tiền vệ trung tâm nhưng hiện tại, Foden chỉ phù hợp đá cánh. Ở trung tâm, phải biết “la pausa”.

Khái niệm “la pausa” trong bóng đá Tây Ban Nha tạm hiểu là “khoảng dừng đột ngột khi có bóng trong chân”. Đấy là khoảnh khắc tĩnh lặng của một tiền vệ nhằm mở ra không gian thuận lợi phía trước. Muốn chơi “la pausa” phải có tư duy. Còn trong mắt Guardiola khi đó, Foden quá nhanh nhẹn và hấp tấp để đáp ứng yêu cầu này.

Nhưng mùa giải vừa qua, Foden tỏa sáng rực rỡ nhất chính là ở vị trí hộ công với 4 bàn thắng và 15 đường kiến tạo. Cần biết, Foden chỉ có 4 bàn và 5 kiến tạo khi đá cánh phải và 4 bàn, 6 kiến tạo khi đá cánh trái. 

Tiêu biểu là màn trình diễn đỉnh cao trước Real Madrid tại lượt đi tứ kết Champions League. Foden lập siêu phẩm sút xa bằng một pha khống chế bóng điềm tĩnh, nắn nót đẩy bóng vào tư thế thuận lợi trước khi tung cú sút chân trái tuyệt đỉnh vào góc hiểm khung thành Real Madrid. Guardiola đã phát điên vì bàn thắng này, ông vẹo má, véo tai Foden trong pha ăn mừng phấn khích. Có thể trong khoảnh khắc đó, Pep đã nhìn thấy bóng dáng của David Silva và Messi.

Phil Foden lớn lên với những trận đấu đường phố ở Edgeley, ngoại ô Stockport. Những kỹ năng bóng đá đường phố là lợi thế ban đầu của Foden khi gia nhập học viện của Man City. Và những phẩm chất đó chưa bao giờ mất đi ở cầu thủ này. Cho đến hiện tại, cầu thủ 24 tuổi thi thoảng vẫn trở về Edgeley chơi những trận đấu phong trào bên bạn bè.

Nhưng hạn chế của Foden cũng nằm ở đó. Cầu thủ người Anh từng bị xem là rất khó uốn nắn do thói quen chơi bóng bản năng. Ngay cả khi đã là thành phần nòng cốt của đội một Man City ở mùa giải 2019/20, Foden vẫn bị các HLV chê là…không biết chạy. 

“Usain Bolt không đạt tốc độ tối đa cho tới mét thứ 40. Nhưng một cầu thủ thường không chạy quá 40 mét. Nguyên tắc bứt tốc của cầu thủ gồm ba giai đoạn: tăng tốc, chuyển tiếp và rướn mình. Nhưng khi chạy, Foden lại chuyển luôn sang giai đoạn ba với sải chân dài quá mức”, HLV điền kinh của Liverpool, Tony Clarke, nhận xét.

Trong suốt nhiều tháng trời bị phong tỏa vì dịch Covid-19, Clark đã rèn lại Foden phương pháp chạy đúng cách. Cầu thủ người Anh có tốc độ, thân người dẻo và khả năng tiếp thu tốt. Và mọi chuyện được cải thiện rõ rệt. Tại World Cup 2022, Foden là cầu thủ chạy nhanh thứ ba của ĐT Anh chỉ sau Kyle Walker và Marcus Rashford.

Guardiola từng “cải hóa” nhiều cầu thủ, giúp họ phát triển hết tiềm năng và thay đổi tư duy chơi bóng. Nhưng làm điều đó với một cầu thủ Anh, lại lớn lên từ bóng đá đường phố, là điều không đơn giản. Với Foden, Guardiola đòi hỏi một sự phát triển tuần tự và không đốt cháy giai đoạn. Sau mỗi mùa giải, cầu thủ trẻ người Anh sẽ được ra sân nhiều hơn một chút. 

Foden cũng may mắn vì được chơi cạnh những David Silva, De Bruyne, Bernardo Silva. Đó là những tiền vệ chung tần sóng với Guardiola trong cách kiểm soát trái bóng và đọc trận đấu. Foden thừa nhận rằng anh học được cách làm “chậm lại trận đấu” từ các đồng đội siêu đẳng. “Tôi từng không thích sự uể oải của Bernardo nhưng sau này tôi phát hiện ra đó là cách anh ấy kiểm soát chính mình và tìm cơ hội”, Foden cho biết.

Nhưng Foden sẽ không bao giờ chơi giống một tiền vệ người Tây Ban Nha. Đấy cũng là điểm mà Guardiola đánh giá cao ở học trò. Ở những thời điểm quan trọng, một cú “rẽ sóng” đột ngột của Foden có thể phá tung hàng thủ đối phương. Ở Man City hiện tại, không ai làm tốt hơn Foden trong những khoảnh khắc điên rồ.