Trung Quốc, Mỹ, chủ nhà Nhật Bản và Vương quốc Anh đang dẫn đầu bảng tổng sắp huy chương Olympic 2020, kế đến là Australia, Ủy ban Olympic Nga rồi Đức và Pháp. So với Olympic 2016 ở Rio, có một vài xáo trộn nhỏ về mặt thứ hạng, nhưng vẫn những cái tên này ngự trị tốp đầu. 

Thật ra thì nếu nhìn lại toàn bộ lịch sử Olympic mùa Hè, đây cũng là các quốc gia làm chủ cuộc chơi. Tính đến trước Thế vận hội năm nay, Mỹ là quốc gia thành công nhất với hơn 2.500 huy chương các loại, với hơn 1.000 là HCV. Kế đến là Nga và Liên Xô cũ kết hợp, Đức, Vương quốc Anh, Trung Quốc, Pháp, Italia. 

Không khó để lý giải. Các cường quốc này vừa có quy mô dân số lớn, vừa có sức mạnh kinh tế và quan trọng nhất, có lịch sử lâu đời trong phát triển thể thao. Khi họ chú trọng đầu tư ở các môn thể thao thành tích cao, đương nhiên thành quả nhận lại là các tấm HCV. 

Ví dụ như Vương quốc Anh. Năm 1996 họ chỉ giành được 1 tấm HCV. Ngay sau đó, 345 triệu bảng được đầu tư cho các môn thể thao Olympic, cho phép các HLV cũng như VĐV toàn tâm toàn ý tập luyện. 10 năm sau, Olympic 2016, Anh đứng thứ hai toàn đoàn, với… 27 HCV.

Phần Lan là một ví dụ khác. Kể từ khi đất nước này ngừng tài trợ cho các môn thể thao thành tích cao để dành tiền cho các môn khác mang tính đại chúng hơn, thành tích ở Olympic tụt giảm thảm hại.

Vậy các quốc gia nhỏ và ít truyền thống có cơ hội giành chiến thắng ở Olympic? Câu trả lời là có, nếu họ tập trung đầu tư ở một vài môn thế mạnh. Kenya chẳng hạn. Nhiều năm qua đất nước này luôn sản sinh ra những ngôi sao điền kinh. Olympic 2016, Kenya giành tới 6 HCV và tất cả đều nhờ điền kinh, đưa họ lên vị trí thứ 15 trên bảng tổng sắp. Tương tự là Jamaica. Hiện quốc đảo vùng Caribbean đã có 3 HCV ở Tokyo, thuộc các nội dung vượt rào 110m và chạy 100m, 200m nữ. 

Hàn Quốc thì tìm thấy cơ hội ở môn bắn cung. Từ năm 1988 đến nay, đội bắn cung nữ Hàn Quốc giành mọi HCV đồng đội, trong khi đội nam kiếm được 6/7 HCV. Tại Olympic lần này, họ đã giành 4 trong tổng số 5 bộ huy chương vàng môn bắn cung. 

Ở môn bóng nước dành cho nam, Hungary là thế lực thống trị. Môn quyền Anh, những người Cuba thường chiếm ưu thế. Tại Olympic 2020, các võ sỹ Cuba đã giành chiến thắng ở hạng bán trung và hạng dưới nặng. Ngoài ra Cuba cũng rất đáng gờm ở môn đấu vật. Kỳ này, họ kiếm được 2 HCV ở hạng cân 60kg và 130 kg. Điều này giải thích cho việc tại sao Cuba lại đang đứng thứ 14 toàn đoàn với 5 huy chương, trên cả Canada và Brazil.