Những xung đột lợi ích trong hệ thống cho mượn luôn tồn tại, nhưng cần một người dám nói thẳng như Mourinho để nêu ra vấn đề đó. Thậm chí cho mượn cầu thủ có thể trở thành một chiến lược: Một đội giàu như Chelsea có thể mua về thật nhiều tài năng và phát tán họ tới các đội bóng trung bình ở Premier League để cản bước các đối thủ của họ, những đặc tính trong bóng đá.

Nếu không phải là Lukaku ở Everton thì sẽ là Demba Ba ở đâu đó. Chelsea cũng có tiếng nói quan trọng với cuộc đua vô địch ở Hà Lan mùa trước. Họ không hề là những cầu thủ kém chất lượng bị đẩy đi vì không đủ năng lực. Lukaku đã chứng minh điều đó với 8 bàn ở Premier League mùa này, chỉ kém Sergio Aguero, Daniel Sturridge và Luis Suarez, sau chiến thắng 4-0 của Everton trước Stoke City thứ Bảy vừa rồi.

Lukaku đã không thể ghi bàn vào lưới Chelsea khi họ tới làm khách ở Goodison Park ngày 14/9 và sẽ không theo Everton tới Stamford Bridge trong trận lượt về ngày 22/2, nhưng anh sẽ ra sân ở trận gặp M.U thứ Tư này và tuần trước đã ghi 2 bàn trong trận derby Merseyside (hòa 3-3), mang về 1 điểm cho Everton, trong trận đấu mà Liverpool có cơ hội lớn giành trọn 3 điểm.

Everton không phạm luật, và Chelsea cũng thế, nhưng vấn đề không ở luật lệ. Hủy bỏ hệ thống cho mượn là không thể, nhưng cần những biện pháp đảm bảo sự công bằng và minh bạch hơn. Luật không cho phép Lukaku ra sân ở trận gặp Chelsea, nhưng lại để anh thoải mái hủy hoại các đối thủ của họ, là sự vi phạm một thỏa thuận công bằng giữa những tay chơi quân tử.

M.U và Everton từng có một thỏa thuận như thế liên quan tới Tim Howard, thủ thành đã chuyển hẳn sang Goodison Park năm 2007 với điều kiện anh không được đối đầu với đội bóng cũ của mình mùa giải đó. Điều tương tự cũng đúng với Sheffield United khi họ cho mượn Steve Kabba ở Watford. Trận đấu giữa họ ở sân Bramall Lane, mà Kabba không ra sân cho Watford, là 1 trong 2 chiến thắng ở 11 trận cuối cùng của Sheffield United.

Nếu Premier League tiến hành điều tra những thỏa thuận đó, tình hình có thể còn lộn xộn hơn (cũng trong năm đó, Carlos Tevez chơi theo một hợp đồng cho mượn kỳ lạ và gây nhiều tranh cãi ở West Ham), nhưng thay vì tìm cách cho “chìm xuồng” những vụ việc như vậy, Premier League cần một giải pháp.

Tuy nhiên, thay vì cải cách hệ thống cho mượn, mọi giải đấu chuyên nghiệp nên thống nhất một thỏa thuận quân tử: các cầu thủ cho mượn được phép ra sân trước bất kỳ đối thủ nào, ngay cả đội bóng chủ sở hữu. Hiện giờ thì Mourinho có thể cài đặt các “điệp viên” của ông ở mọi CLB Premier League, biết rằng họ sẽ là một phần quan trọng của các đội bóng, nhưng vắng mặt khi gặp Chelsea.

Everton sẽ yếu hơn nhiều khi không có Lukaku ở Stamford Bridge, như khi Chelsea tới làm khách ở miền bắc hồi tháng 9. Ngày hôm đó công lý đã thắng khi Everton có 3 điểm, nhưng 21 tình huống dứt điểm của Chelsea so với chỉ 10 của Everton cho thấy tỉ số không nói hết được tầm quan trọng của việc Lukaku vắng mặt.

Xử lý các lỗ hổng trong hệ thống cho mượn không phải là không thể. Các giải đấu từng làm được mùa hè trước sau khi Watford mượn hàng loạt các cầu thủ từ Udinese. Những thay đổi về luật lệ có thể không ngăn được các đội bóng hoàn toàn, họ sẽ lại tìm ra cách lách luật, nhưng ít ra nó có thể giảm bớt sự cạnh tranh thiếu công bằng do hệ thống cho mượn hiện giờ tạo ra.

Vậy thì điều cần làm là gì? Nên cho phép các cầu thủ ra sân gặp đội bóng sở hữu và để ngăn các thỏa thuận ngầm, cần cấm họ đá 2 trận tiếp theo nếu kiểm tra y tế độc lập cho thấy cầu thủ đó lẽ ra có thể đá chính ở trận gặp đội bóng cũ. “Điều đó tốt cho sự tiến bộ của anh ấy”, Mourinho nói về Lukaku ở Everton. Chắc chắn là thế. Thật ra, nhiều người tin rằng chính HLV người BĐN đã “cài cắm” Lukaku ở Everton, vì ông biết lối chơi kỹ thuật của Roberto Martinez ở đó có nhiều điểm chung với Chelsea.

Lukaku đang tỏa sáng tại Everton, anh thậm chí sẽ muốn ở lại đó, nhưng những điều tích cực đó đang bị phủ bóng đen bởi các kết quả giữa đội bóng áo xanh và các đối thủ khác ở giải.