Giống như bao cậu nhóc khác, Xuân Mạnh có tình yêu đặc biệt với bóng đá. Tuy nhiên, điều kiện khó khăn nên khi còn nhỏ, Mạnh chỉ có thể làm bạn với những trái banh... bưởi, banh đùm. Họa hoằn lắm mới có cơ hội được chơi bóng nhựa. Chính những tháng ngày chơi với những quả bóng đặc biệt này đã nuôi dưỡng tình yêu bóng đá của Xuân Mạnh.

Ngày 1/10/2008, SLNA ký hợp đồng đào tạo trẻ với Xuân Mạnh. Khi ấy, chơi bóng với Xuân Mạnh đơn thuần chỉ là... vui, rất vui. Đó cũng là lần đầu tiên, Xuân Mạnh được chơi với bóng da. Một năm sau, cầu thủ này có màn ra mắt trong màu áo đội U13 SLNA.

Với những cầu thủ đang thuộc diện đào tạo, lương của các em chỉ mang ý nghĩa tượng trưng là chính. Xuân Mạnh cũng không ngoại lệ. Cầu thủ thuộc biên chế SLNA nhận mức lương tháng đầu tiên là 300 ngàn đồng. Vốn là người tiết kiệm, Xuân Mạnh không tiêu gì mà chỉ cất vào chiếc hộp nhỏ của mình. Tuy nhiên, một câu chuyện dở khóc dở cười đã xảy ra khi chiếc hộp này... không cánh mà bay. Xuân Mạnh vì vậy cũng không có cơ hội sử dụng tháng lương đầu tiên.

Ở trận bán kết U17 QG tại Huế gặp U17 Gia Lai năm 2012, U17 SLNA đã gặp khá nhiều khó khăn trước đội bóng Phố Núi. Tuy nhiên, vào phút 62’, Xuân Mạnh đã bất ngờ xuất hiện và ghi bàn thắng nâng tỉ số lên 3-2 cho đội nhà, qua đó giúp U17 SLNA giành quyền vào chơi trận chung kết U17 QG. Chính giải đấu này là nơi Xuân Mạnh đặt những dấu ấn đầu tiên, mở đường cho tương lai tươi sáng của một trong những cầu thủ trẻ hay nhất giải U21 Quốc tế 2015.

Cũng tại VCK U17 QG 2012 tại Huế, Xuân Mạnh đã có đôi giày đầu tiên của mình. Đây là đôi giày được mẹ của Mạnh mua cho, vì vậy nó luôn mang ý nghĩa đặc biệt với tiền vệ này. 

Phạm Xuân Mạnh có lần đầu được khoác áo đội tuyển khi được triệu tập vào đội hình U21 Báo TN.VN dự giải U21 Quốc tế 2015 mới đây tại TP HCM. Lúc ấy, Xuân Mạnh đã lập tức gọi về báo tin mừng cho bố Phạm Xuân Linh và mẹ Phan Thị Hà. Bố mẹ cũng là nguồn động lực để Xuân Mạnh luôn nỗ lực tập luyện và thi đấu. 

Tại giải đấu đó, số 7 của U21 Báo TN.VN là một trong những cầu thủ chơi hay nhất, dù có đá tiền đạo hay tiền vệ cánh. Những pha đi bóng tốc độ và lắt léo của Xuân Mạnh là vũ khí nguy hiểm nhất của U21 Báo TN.VN. Nếu Xuân Mạnh không chấn thương ở trận tranh hạng 3, có lẽ U21 Báo TN.VN đã không ngậm ngùi chia tay giải với vị trí thứ 4 chung cuộc.

Thi đấu ấn tượng tại giải U21 vừa rồi, Xuân Mạnh đã được triệu tập vào đội hình U23 Việt Nam chuẩn bị cho VCK U23 châu Á sắp tới. Đây cũng là lần đầu tiên cầu thủ này được làm việc cùng HLV Toshiya Miura. Nói về thầy Miura, Xuân Mạnh cho biết ấn tượng đầu tiên khi làm việc với HLV người Nhật chính là sự tập trung và tính chính xác trong từng pha bóng. Do vậy, cầu thủ người Nghệ An luôn thúc ép bản thân phải nỗ lực trong từng pha bóng để ghi điểm trong mắt thầy Miura.