CHUYỆN CŨ NHẮC LẠI
Ngày 15/12/1995, Tòa án Tư pháp châu Âu đã thông qua một phán quyết mở ra một cuộc cách mạng trong làng bóng đá châu Âu. Jean-Marc Bosman, một cầu thủ vô danh người Bỉ, đã đâm đơn kiện với mong muốn được chuyển từ Club de Liege (Bỉ) sang Dunkerque (Pháp) bởi theo luật thời điểm đó, một cầu thủ không được phép ra đi nếu CLB chủ quản không đồng ý.
Tòa án Tư pháp châu Âu đã phán quyết rằng các cầu thủ nên được tự do chuyển CLB khi hợp đồng đã hết hạn. Bên cạnh đó, các CLB có thể thuê không giới hạn số lượng cầu thủ thuộc Liên minh châu Âu. Trước khi luật Bosman ra đời, quy định của UEFA chỉ cho phép mỗi CLB sử dụng tối đa 3 cầu thủ nước ngoài và thêm 2 cầu thủ ngoại do chính họ đào tạo.
CHUYỂN DỊCH SỨC MẠNH
Luật Bosman đã trao cho giới cầu thủ một sức mạnh lớn hơn trước rất nhiều. Bên cạnh đó cũng tạo ra một môi trường lý tưởng cho những tay đại diện, hay vẫn được gọi là "cò bóng đá", thao túng.
Những tay cò như Mino Raiola (ngoài cùng bên phải) góp phần đẩy giá cầu thủ lên cao ngất
Ở chiều ngược lại, các CLB giờ đây buộc phải trả lương cao để giữ chân các cầu thủ xuất sắc bằng những hợp đồng dài hạn nếu không muốn họ chuyển nhượng tự do. Đó là lý do vì sao trong 9 năm qua, Barca phải gia hạn hợp đồng với Lionel Messi đến 7 lần và mức lương lần sau luôn cao hơn lần trước.
Những tay đại diện, phần lớn là những cái đầu tinh quái theo chủ nghĩa cơ hội, đã không bỏ qua thời cơ tuyệt vời để lấp đầy tài khoản. Họ giúp các cầu thủ đàm phán những hợp đồng, tìm kiếm tài trợ, quản lý tài sản, thậm chí là sắp xếp mọi thứ trong cuộc sống cá nhân của thân chủ. Song những tay "cò" không bao giờ được xem là bạn bè bởi họ thậm chí có thể tiến xa hơn bằng cách phục vụ lợi ích cho cả CLB nếu được "nhờ vả" mang về một mục tiêu nào đó, dĩ nhiên là sẽ được trả hoa hồng hậu hĩnh.
Bằng mối quan hệ cộng sinh ấy, các tay "cò" cùng với các cầu thủ và nhóm những CLB giàu có đã đẩy giá trị của các thương vụ chuyển nhượng lên gấp hàng chục lần so với trước kia (khi chưa có luật Bosman). Thành công về mặt thể thao vì thế ngày càng bị chi phối bởi tiền bạc.
Những kỷ lục chuyển nhượng cầu thủ | |||
Cầu thủ | CLB đi và đến | Giá chuyển nhượng | Năm |
Trước luật Bosman | |||
Diego Maradona | Boca Junior đến Barca | 3 triệu bảng | 1982 |
Diego Maradona | Barca đến Napoli | 5 triệu bảng | 1984 |
Jean-Pierre Papin | Marseille đến AC Milan | 10 triệu bảng | 1992 |
Gianluca Vialli | Sampdoria đến Juventus | 12 triệu bảng | 1992 |
Gianluca Lentini | Torino đến AC Milan | 13 triệu bảng | 1992 |
Sau luật Bosman | |||
Alan Shearer | Blackburn đến Newcastle | 15 triệu bảng | 1996 |
Ronaldo Nazario | Barca đến Inter | 17 triệu bảng | 1997 |
Denilson | Sao Paulo đến Real Betis | 21 triệu bảng | 1998 |
Christian Vieri | Lazio đến Inter | 28 triệu bảng | 1999 |
Hernan Crespo | Parma đến Lazio | 30 triệu bảng | 2000 |
Luis Figo | Barca đến Real Madrid | 37 triệu bảng | 2000 |
Zinedine Zidane | Juventus đến Real Madrid | 46 triệu bảng | 2001 |
Cristiano Ronaldo | M.U đến Real Madrid | 80 triệu bảng | 2009 |
Gareth Bale | Tottenham đến Real Madrid | 86 triệu bảng | 2013 |
Nếu như trước đây những CLB như Red Star Belgrade, Steaua Bucuresti, Aston Villa hay Hamburg còn có thể vô địch châu Âu thì giờ đó là chuyện bất khả thi. Lý do bởi họ không có đủ tiềm lực tài chính để giữ chân những ngôi sao trước sự ve vãn của các "ông lớn" cùng những chiêu trò của đám "cò". Những cầu thủ trao trọn trái tim và linh hồn cho một đội bóng là vô cùng hiếm, dĩ nhiên là trừ ở những CLB tầm cỡ M.U, AC Milan, Barca, Bayern Munich...
PHÂN HÓA SANG HÈN
Cách mà TTCN đang vận hành gọi nôm na là "cá lớn nuốt cá bé". Đơn cử như Bayern với chính sách "hút máu" tại Bundesliga, mua cầu thủ giỏi của chính đối thủ để vừa củng cố sức mạnh bản thân, vừa làm đối phương suy yếu. Ở Italia, những đội nhà giàu sử dụng chiêu sàng lọc trên quy mô lớn, mua cầu thủ vô tội vạ sau đó đem cho mượn hoặc đồng sở hữu theo tỷ lệ nhất định. Khi thấy một cầu thủ có sự trưởng thành đột phá, họ mới gọi trở lại hoặc mua nốt giá trị sở hữu còn lại trong hợp đồng.
Những ngôi sao mới nổi của Southampton lập tức bị xâu xé
Trong thế giới như vậy, những đội thấp cổ bé họng không có cơ hội cạnh tranh danh hiệu, trừ phi bất ngờ đổi đời nhờ những nguồn tiền bên ngoài đổ vào như Chelsea hay Man City. Người Anh vẫn xem cái chết đau đớn của Leeds United như một bài học chua xót. Với ước vọng vươn lên "mâm trên", Leeds đã phá vỡ quỹ lương của mình để giữ chân những ngôi sao. Nhưng họ đi một nước cờ quá bất trắc, thành công không đến trong ngắn hạn đã biến những hợp đồng "lương khủng" dài hạn thành dây thòng lọng quanh cổ họ. Kết cục là Leeds rơi vào tình trạng phá sản và chưa một lần trở lại được Premier League sau khi bị xuống hạng ở mùa bóng 2003/04.
Không tiền mua ngôi sao, trả lương khủng, các CLB nhỏ còn phải chống đỡ với việc mất đi những tài năng mới nhú. Lấy Southampton là ví dụ, sau một mùa giải nổi đình nổi đám, những Adam Lallana hay Luke Shaw nhanh chóng lọt vào tầm ngắm của nhóm đại gia. Southampton giờ đây không đủ khả năng đáp ứng mức lương mới mà cầu thủ và người đại diện đòi hỏi nếu muốn gia hạn hợp đồng. CLB khó có lựa chọn khác là bán trụ cột trước khi bị mất trắng hoặc bị ép giá.
Chỉ có điều, trong nhiều trường hợp, phần lớn số tiền mà các ông lớn bỏ ra để chiêu mộ một cầu thủ không vào túi CLB đào tạo mà để lót tay cho cầu thủ và những tay cò cơ hội. Đây chính xác là những gì đã xảy ra trong vụ Neymar chuyển từ Santos đến Barca mùa Hè trước.
Với vòng quay chuyển nhượng diễn ra như thế, sức mạnh thể thao của các ông lớn ngày càng củng cố và tạo thành một nhóm những CLB siêu giàu mạnh. Còn các đội bóng cỡ Southampton thì mỗi mùa Hè lại bất lực đối phó với vấn nạn "chảy máu" tài năng, chuyện đã từng xảy ra với Theo Walcott, Gareth Bale, Alex Oxlade-Chamberlain...
Những đội bóng như Southampton có lý do để căm ghép luật Bosman bởi nó đã tạo ra khoảng cách sang hèn không thể xóa nhòa trong thế giới bóng đá.