Một ví dụ nhỏ, Roberto Carlos là biệt danh của cầu thủ Roberto Carlos da Silva Rocha. Hãy lưu ý: từ Google cho tới bất kỳ văn bản hay tờ báo uy tín nào cũng đều gọi hậu vệ trái nổi tiếng này bằng đủ 2 chữ: Roberto Carlos. Mẹ anh hâm mộ Roberto Carlos - một nghệ sỹ rất nổi tiếng ở Brazil, nên đặt biệt danh cho con trai như thế (còn tên thật của anh, vẫn bắt đầu bằng Roberto Carlos, đấy lại là chuyện khác).
Do là biệt danh, nên phải có đủ 2 chữ Roberto Carlos mới đúng. Nếu chỉ gọi là Carlos thì sai hẳn (đó không phải là anh nữa), hoặc vô nghĩa (chẳng ai lại gọi tên bằng... chữ lót). Roberto thì còn khả dĩ (gọi tắt tên thật), nhưng chẳng ai gọi anh như vậy.
Cafu - thủ quân đội tuyển Brazil gần đây nhất nâng cao chiếc cúp vô địch bóng đá thế giới - có tên là Marcos Evangelista de Moraes. Anh có biệt danh Cafu vì có gương mặt, dáng vẻ cũng như lối chơi rất giống với Cafuringa, một cầu thủ chuyên chạy cánh ở Brazil trong thập niên 1970.
Trước Cafu, thủ quân Brazil có vinh dự nâng cao chiếc cúp vô địch World Cup 1994 là Dunga. Tên thật của cầu thủ này là Carlos Caetano Bledorn Verri. Vì sao lại có biệt danh Dunga? Vì mọi cầu thủ chơi ở vị trí tiền vệ trụ, nhất là từ thập niên 1990 trở về trước, đều bị... xem thường, trong cái nền bóng đá Brazil vốn chỉ sùng bái các ngôi sao tấn công. Dunga nghĩa là Dopey - tên của chú lùn Ngốc Nghếch trong phim Bạch Tuyết và bảy chú lùn.
Ban đầu, Ronaldo “béo” được gọi là Ronaldinho (Ronaldo nhỏ), vì trong đội Brazil khi ấy đã có một Ronaldo lớn tuổi hơn. Về sau, lại xuất hiện thêm Ronaldo “vẩu”. Anh này nhỏ nhất nên trở thành Ronaldinho. Ro “béo” lại là Ronaldo, còn Ronaldo “cũ” trở thành Ronaldao (Ronaldo lớn).
Nói chung, các tiếp vĩ ngữ “inho” (nhỏ) hoặc “ao” (lớn) đều rất phổ biến trong cách đặt biệt danh ở Brazil. Một cách phổ biến khác là ghép với nguồn gốc. Juninho Pernambucano là Juninho đến từ Pernambuco. Còn Juninho Paulista là Juninho đến từ Sao Paulo.
Hậu vệ Maicon đáng lẽ có tên (không phải biệt danh) là Michael. Bố anh hâm mộ tài tử Kirk Douglas đến nỗi ông luôn nghĩ mình là... Kirk Douglas. Ông bố là Kirk thì ông con phải là Michael mới đúng. Nhưng khi đăng ký khai sinh, cái tên Michael Douglas Sisenando bị nhân viên viết sai chữ Michael thành Maicon.
Điện thoại, dầu gội, con ong & cái kiến...
ĐT nữ Brazil tại World Cup 1995 và Olympic Atlanta 1996 có một tiền đạo tên là... Michael Jackson. Không khó đoán từ đâu ra cái biệt danh ấy. Chỉ xin nói thêm: nữ cầu thủ có tên thật là Marileia dos Santos này luôn đeo một găng tay như thần tượng của cô. Mỗi khi được vào thay người, Michael Jackson đều tiến từ ghế dự bị đến đường biên bằng “điệu nhảy Michael”!
Dĩ nhiên, Michael Jackson không thể là biệt danh độc quyền của nữ cầu thủ nọ. Trong danh sách đội Atletico Goianiense ở Serie B (giải hạng Nhì Brazil) mùa bóng 2013, có đến 3 danh nhân chứ không phải một: Michael Jackson, John Lennon và Mahatma Gandhi! Danh ca hoặc chính khách còn được hâm mộ, huống hồ là các ngôi sao bóng đá. Thế nên, bóng đá Brazil có đủ Mueller, Maradona, Caniggia...
Cầu thủ Mauro Shampoo mang tên từ nghề cắt tóc gội đầu của mình
Biệt danh trong làng cầu Brazil phong phú đến mức kỳ lạ. Vì sao gọi là Telefone (điện thoại) hoặc Meia Noite (nửa đêm)? Vì họ rất... đen. Cũng xin lưu ý: người Brazil chẳng bao giờ kỳ thị nhau nên các biệt danh như thế không hề có tính xúc phạm.
Có từ Cara de Jegue (mặt lừa) cho đến Airton Beleza (Airton bảnh trai). Có từ con số, như Duzentos (200), đến muôn loài, như Garrincha (chim), Abelha (ong), Formiga (kiến) hoặc Jacare (cá sấu). Lạ thay, có cả các biệt danh... hoàn toàn vô nghĩa. Pele là ví dụ điển hình.
Jacare là một cầu thủ... hạng bét. Nhưng anh nổi tiếng nhờ ngôi sao quần vợt Gustavo Kuerten. Hồi Kuerten vô địch giải Roland Garros 1997, báo chí hỏi anh thích nhất ngôi sao nào trong làng bóng Brazil, Kuerten nêu tên Jacare! Ngược lại, Mueller chỉ đáng nhớ bởi anh hâm mộ thần tượng Gerd Mueller? Không hề. Mueller “Brazil” dự đến 3 kỳ World Cup, 1 lần vô địch, xem ra còn hơn cả tượng đài Gerd Mueller trong một phương diện nào đó!
Cầu thủ Mauro Shampoo có biệt danh như thế vì anh ta vừa chơi bóng, vừa làm chủ tiệm hớt tóc, gội đầu. Nasa thì có tài đội đầu căng như... tên lửa. Thôi thì đủ loại. Điểm chung duy nhất: biệt danh dù có lạ lẫm, khôi hài đến đâu đi nữa, đấy vẫn là những biệt danh hết sức nghiêm túc trong làng bóng Brazil!
Đăng ký nhận tin tức từ Tạp chí Bóng đá
