Trong quá khứ, đã không ít giải đấu mà các nhà ĐKVĐ bị loại sớm, các đội bóng nhỏ gây bất ngờ với việc tiến sâu vào giải đấu… nhưng thường thì chỉ có 1 hoặc 2 bất ngờ diễn ra trong một giải đấu. Còn tại World Cup 2018, bất ngờ lớn xảy ra đồng loạt. Nhà ĐKVĐ Đức, một trong những ứng viên nặng ký nhất cho chức vô địch, đã phải rời giải sau vòng bảng với vị trí bét bảng F. Điều đáng nói là sau thất bại 0-1 ở trận ra quân trước Mexico, các nhà ĐKVĐ đã tạo ra trận đấu kịch tính và thắng Thuỵ Điển ở những giây cuối (2-1). Thế nhưng, trước nhiệm vụ không quá khó là thắng Hàn Quốc ở trận đấu cuối, đội bóng của HLV Joachim Loew đã chơi một trận “tệ hại nhất lịch sử” khi để thua 0-2 và bị loại một cách đáng xấu hổ.

Một ứng viên khác là Tây Ban Nha cũng gây bất ngờ ngay từ khi… trái bóng Telstar còn chưa lăn. Chính xác là 1 ngày trước khi khai mạc World Cup 2018, LĐBĐ Tây Ban Nha đã quyết định sa thải HLV Julen Lopetegui và giao nhiệm vụ cho trợ lý Fernando Hierro. Nguyên do là bởi phía Real đã bất ngờ bổ nhiệm Lopetegui vào vị trí HLV trưởng ngay trước khi Tây Ban Nha bước vào chiến dịch lớn và điều đó khiến LĐBĐ nước này “không thể chấp nhận được”. Như rắn mất đầu, Tây Ban Nha đã phải dừng bước ngay ở vòng 1/8 sau khi để thua chủ nhà Nga ở loạt sút luân lưu cân não.

Chủ nhà Nga cũng là một… hiện tượng của giải đấu. Trước giải, Nga liên tiếp gây thất vọng bằng chuỗi trận thua kéo dài. Nhưng khi trái bóng Telstar lăn, đó là một ĐT Nga hoàn toàn khác. Họ thẳng tiến vào tứ kết với những chiến thắng ấn tượng và chỉ chịu dừng bước ở tứ kết bởi Croatia.

Không ít các đội bóng mạnh phải dừng chân sớm bởi các ngôi sao lớn của họ không đáp ứng được kỳ vọng. Đó là trường hợp Argentina của Lionel Messi, Bồ Đào Nha của Cristiano Ronaldo hay cả Brazil của Neymar. Điều đó đã tạo điều kiện cho những đội bóng tiềm năng tiến sâu. Trước khi World Cup 2018 khởi tranh, ít ai có thể tin rằng Anh có thể tiến vào tới bán kết. Thậm chí, Tam sư còn phá dớp toàn thua ở các loạt sút luân lưu tại World Cup khi đánh bại Colombia trên chấm phạt đền. Hay việc Croatia góp mặt ở trận đấu cuối cùng cũng không nằm trong suy nghĩ của nhiều người trước khi giải đấu diễn ra, nhất là sau khi đội bóng vùng Balkan đã phải chơi đủ 120 ở cả 3 trận tại vòng play-off.

Dẫu vậy thì tất cả đều có nguyên do của nó. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, sức mạnh của các đội bóng đang từng bước được thu hẹp lại. Công nghệ, Internet và cả những thiết bị hỗ trợ phân tích cũng khiến cho việc giữ “bí quyết chiến thắng” là điều không tưởng.

Có thể thấy rõ điều này trong trận thua của Đức trước Mexico. Đội bóng Trung Mỹ đã chơi một trận như thể họ đã… đi guốc trong bụng các nhà ĐKVĐ. Những miếng đánh, những pha phối hợp của họ đều được hướng vào điểm yếu nhất của Đức, khiến các nhà ĐKVĐ cảm thấy “hoa mắt, chóng mặt”. Đó là chiến thắng của sự đầu tư, nghiên cứu và tính toán, khi lối chơi của ĐT Đức đã được Mexico mổ xẻ kỹ càng. 

Hay thành công của ĐT Anh tại World Cup 2018 đến từ sự tính toán trong việc tổ chức các tình huống cố định. Tam sư đã ghi được 9 trong tổng số 12 bàn trên đất Nga sau những tình huống cố định, với kịch bản được họ đưa ra sau khi dày công nghiên cứu đối thủ.

Một trong những nguyên do khiến World Cup 2018 xuất hiện nhiều bất ngờ còn bởi các HLV, các cầu thủ đã quá hiểu nhau. Điều đó cũng khiến những ngôi sao lớn như Lionel Messi, Cristiano Ronaldo, Neymar… gặp rất nhiều khó khăn trong vai trò gánh vác đội bóng. Như trường hợp của Neymar trong trận đấu với Thụy Sỹ, ngôi sao của Brazil đã được đối thủ “chăm sóc” đặc biệt với 10 lần… phạm lỗi.

Những thay đổi chiến thuật của các đội bóng giờ đây thường không xuất phát đơn lẻ mà thường tạo thành xu thế. Như việc chơi với 3 trung vệ nổi lên từ EURO 2016 và giờ đây đã được nhiều đội bóng, đặc biệt là đội bóng ưa thích lối chơi chặt chẽ áp dụng. Sự đồng điệu về chiến thuật cũng góp phần kéo trình độ các đội bóng lại gần nhau hơn và những bất ngờ đến là điều không quá… bất ngờ.